Ik was laatst bij een vergadering waar we elkaar bijna niet lieten uitspreken. Ja, ik deed daar ook vrolijk aan mee. Want niets menselijks is mij vreemd. Ik vond het vermoeiend en stoorde me eraan. We kwamen namelijk niet veel verder en ik ben nogal van de daadkracht. Zeker als ik ook nog eens denk dat ik dé oplossingsrichting heb bedacht. Terwijl ik weet dat de oplossing niet bestaat. Het positieve was overigens dat het gekakel vooral voortkwam uit enthousiasme van het team.
‘Op de een of ander manier is écht luisteren naar elkaar moeilijk’
Op de een of ander manier is écht luisteren naar elkaar moeilijk. We houden van discussiëren, geven graag onze mening en zijn die vaak al aan het vormen terwijl de ander nog aan het woord is. We denken immers een stuk sneller dan we praten. Bovendien weet die grote ratelaar niet van ophouden.
Soms brengt die snelheid ons tot prachtige ideeën en plannen, maar we kunnen er ook te kort door de bocht door gaan en informatie door missen. Ideeën kunnen verloren gaan of we krijgen zoveel ideeën dat we nooit overgaan tot de uitvoer ervan.
Pas op de Ambtenaar 2.0-dag bij De kromhoutkazerne in Utrecht ontdekte ik via Frank Rekers een methode om écht met elkaar in contact te komen: the talking stick. Het gebruik ervan werd al door de oorspronkelijke Indianen geleerd aan de oprichters van de Verenigde Staten. Het is een zeer efficiënte manier om hindernissen uit de weg te ruimen en mensen toe te staan zich met volledige vrijheid uit te drukken. Om deze reden, wordt het meer en meer populair in de hedendaagse maatschappij.
Stephen Covey noemt het the most powerfull communication idea and technique I have ever found. Volgens hem is de Indian Talking Stick een goed hulpmiddel in de maatschappij waarin wij leven; een egocentrische maatschappij; een ‘ik-ik-ik cultuur’. Mensen leren niet om naar elkaar te luisteren. Hoe vaak is er niet een verborgen agenda tijdens vergaderingen? Hoe vaak is het niet dat meningsverschillen binnen het bedrijf de voortgang verstoren? Hoe zou het zijn om dat snel te doorbreken?
‘Het begrepen voelen door elkaar is therapeutisch en helend’
Het gaat om het concept dat de persoon die spreekt, zich begrepen dient te voelen alvorens de Talking Stick wordt doorgegeven. ‘Wat gebeurt, is dat de energie van de groep van negatief naar positief wordt omgezet, van verdedigend naar creatief, en het zorgt voor derde alternatieve oplossingen die beter zijn dan wat iedereen aanvankelijk voorstelde,’ zegt Covey.
Het begrepen voelen door elkaar is therapeutisch en helend en deelnemers staan daardoor open voor het oplossen van het probleem.
Het werkt als volgt:
- Alle partijen zijn bereid om tot een oplossing te komen. De wil om uit een probleem te geraken moet voor iedereen aanwezig zijn.
- Diegene die de Talking Stick vasthoudt, is de enige die spreekt. Hij mag de stick vasthouden zolang hij wil.
- Diegene die geen Talking Stick vasthoudt, zwijgt en luistert aandachtig en met empathie. Hij mag wel een vraag stellen om te kijken of hij het wel goed begrijpt.
- Zodra de spreker zijn mening, stelling heeft uitgesproken, kiest hij iemand uit de groep die zijn mening in zijn eigen woorden herhaalt tot tevredenheid van de voorgaande spreker. Enkel op deze manier kan de spreker zich ‘begrepen’ voelen.
- Zodra de spreker zich begrepen voelt, geeft hij de stok door.
- De volgende spreker mag niet in herhaling vallen. De vorige stelling, mening mag dus niet herhaald worden.
- Door iedereen de kans te geven te spreken en door alle andere partijen te verplichten om aandachtig te luisteren, is de kans vele malen groter om tot een akkoord te komen. Zo niet dan toch ten minste tot wederzijds begrip en respect.
Als we dit nu eens zouden combineren met andere technieken, zoals een kort meditatiemomentje als iemand in de groep een moment van bezinning nuttig vindt. Een meditatiemoment van 15 tot 30 seconden, waarbij je door bijvoorbeeld ademhaling of visualisatie (er zijn veel manieren) terug bij jezelf komt en opnieuw verbinding met de groep maakt. Vanuit deze rust gaat de bijeenkomst of het gesprek weer verder waar het gebleven was.
Of in termen van Theory U oefenen met luisteren met open mind, open heart en open will. Voor mij lastig bleek vooral om je oordeel uit te stellen. Herkenbaar? Verder werd ik bij de case clinics in kader van Theory U, aangenaam verrast door wat er aan feedback werd teruggeven aan de casushouder. Als we beelden, gevoelens en gebaren moesten teruggeven, zeg maar het niet mentale deel van je wezen inzetten als feedbackmiddel.
Het klinkt misschien een beetje zweverig, maar als je het ziet als een korte time-out, oefenen met luisteren met je hele wezen in het moment, dan valt dat ook reuze mee.
En ik garandeer je: dan gaat het hier swingen. Laten we het maar eens uitproberen in de teams waarbinnen we samenwerken.
Ik ben omdat wij zijn…
Ubuntu is een van origine (Zuidelijk) Afrikaanse existentiële wijsheid, waarvan onze wereld van nu, veel kan leren. Het diepgewortelde mensbesef, dat wij allen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. De Ubuntu-geest ‘ik ben, omdat wij zijn’ (in plaats van onze westerse Descartes-overtuiging: ik denk dus ik besta, kunnen wij vertalen naar onze organisaties en communities. Opdat mensen (weer) samen vertrouwen op de kracht van dialoog.
