'One size doesn’t fit all’

Tijdens de finale van de verkiezing van de Jonge Ambtenaar van het Jaar op 19 januari jongstleden lanceerden de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) en FUTUR hun nieuwe samenwerking. Emke Westra, procesmanager bij de gemeente Schiedam en voorzitter van FUTUR: ‘Op het eerste gezicht wellicht een vreemde combinatie, maar niets is minder waar. We moeten ons als overheid continu opnieuw blijven uitvinden, nu en in de toekomst. Verschillende ontwikkelingen volgen elkaar in razend tempo op, en we moeten deze nieuwe uitdagingen toch echt samen met elkaar oppakken.’

Emke Westra zit aan tafel met Arjan van Gils, gemeentesecretaris van Amsterdam en samen met de metropoolpartners gastheer van het VGS-congres 2017. ‘We hebben een goede balans in leeftijd, ervaring, achtergrond nodig om de diverse uitdagingen waar we voor staan, aan te kunnen pakken,’ stelt hij. ‘Elke uitdaging is anders en vraagt om een andere aanpak, one size doesn’t fit all anymore. Daarom hebben VGS en Futur de handen ineengeslagen, voor meer verbinding tussen de generaties en daarmee een toekomstbestendige overheid. De talenten van nu zijn immers de leiders van de toekomst.’

#RoadtoAmsterdam
Het jaarlijkse VGS-congres voor gemeentesecretarissen vindt in september plaats, dit keer in de Metropoolregio Amsterdam. Van Gils: ‘De nadruk ligt op verbinding, in het hele land én met jong talent. Nieuw is dat het congres in januari al van start ging met een voorprogramma, onder de naam #roadtoamsterdam. In het hele land vinden sindsdien activiteiten plaats voor jonge én oude(re) ambtenaren, bedoeld om met en van elkaar te leren. Zo liepen tijdens de Week van de Verjonging tachtig jonge ambtenaren een of meerdere dagen mee met gemeentesecretarissen. Ook zijn er workshops over vloggen en integriteit georganiseerd, en een #FAIL night waarin verschillende mensen op een open en kwetsbare manier over eigen gemaakte fouten hebben verteld en wat zij daarvan hebben geleerd. Mooie manieren om nieuwe mensen en nieuwe organisaties te leren kennen en vanuit verschillende perspectieven in gesprek te gaan over dilemma’s in ons werk.’

#FAIL night

‘We moeten nieuwe manieren vinden om binnen de overheid meer ruimte te creëren voor jong talent, vult Westra aan. ‘De gemiddelde leeftijd bij gemeenten is 48 jaar, voor het eerst in jaren is de gemiddelde leeftijd niet gestegen. Toch blijft het aandeel van jongeren binnen de gemeentelijke organisaties sterk achter in vergelijking met de beroepsbevolking. Dit is een probleem omdat enerzijds de organisaties sterk vergrijzen, anderzijds begint de grote uitloop van collega’s die met pensioen gaan. Er worden nog onvoldoende ambtenaren aangetrokken om straks mee te kunnen gaan met de ontwikkelingen van deze tijd.’

‘In vergrijsde organisaties is vaak sprake van ingesleten patronen en routines waarin ambtenaren gevangen kunnen zitten,’ aldus Westra. ‘Het gevaar bestaat dat jongeren hierin vastlopen, ze kunnen hun vernieuwingsdrang niet kwijt. Dus niet alleen het aantal jongeren binnen je organisatie is van belang, maar ook de ruimte die ze krijgen om veranderingen mogelijk te maken.’
Jongeren tonen lef, werken grensoverschrijdend en pakken de verbinding tussen generaties. Jongeren zijn verandervoerders door de manier waaróp ze in hun werk staan. Ze zijn in staat in deze tijd waarin de samenleving zich zo snel ontwikkelt kansen te zien en spelen een belangrijke rol bij vernieuwing. Ze maken de veranderende overheid mogelijk. Jongeren in je organisatie geven energie.’

Gewoon doen
‘Om mee te kunnen gaan met nieuwe ontwikkelingen, en zeker ook voor een frisse blik is het heel belangrijk om jonge mensen in je organisatie te hebben rondlopen,’ vindt Van Gils. ‘Ik moedig ze altijd aan: spreek je uit, houd je verwonderpunten niet voor je. Je hebt niet die jarenlange ervaring, maar wel een andere, frisse kijk op zaken. Dat is je kracht, en daarmee kun je andere collega’s een spiegel voor houden. Het gaat mij niet puur om verjonging an sich, maar veel meer om continue vernieuwing. We moeten ons als overheid steeds weer opnieuw blijven uitvinden. Daarom is het belangrijk dat we fris blijven kijken naar onze opgaven en daarvoor hebben we een juiste balans nodig in de organisatie. Jong, ouder en oud, met verschillende motivatie, ervaring en achtergronden. Juist met divers samengestelde teams, kun je de beste resultaten halen.’
‘Maar eenvoudig is het niet,’ zegt hij, ‘want hoe krijg je de juiste mensen aan je sollicitatietafel, en heb je überhaupt wel ruimte om mensen aan te nemen? Dat is niet altijd het geval, dus je moet ook creatief zijn. Bijvoorbeeld goed kijken naar waar talent zit in de organisatie, en die mensen ‘casten’ voor klussen waarin ze kunnen floreren en groeien. We zijn in Amsterdam ook meer gaan inzetten op onze stage- en traineeprogramma’s, om zo het nodige jong talent binnen te krijgen. En die jonge talenten die we daarmee binnenhalen, die koppelen we nu weer aan directeuren en ervaren medewerkers in onze organisatie om als dynamic duo samen op te trekken en van elkaar te leren. Zoiets is makkelijk te organiseren, het kost geen geld en levert wel veel op. Als het dan ook nog lukt om de ervaringen van die duo’s weer met anderen te delen, heb je extra winst.Ik zeg niet dat alles meteen werkt, maar je moet wel gewoon doen, uitproberen.’

Deelnemen aan de #roadtoamsterdam? Komende tijd vinden weer een aantal interessante activiteiten plaats, check www.facebook.com/roadtoadam.