Het valt me op dat schermfoto’s regelmatig een belangrijke rol spelen om aan te tonen wat er werkelijk is gebeurd. In column #16 zagen we dat de Belastingdienst pas geloofde dat Richard online bezwaar had gemaakt, toen hij bij de tweede keer screenshots maakte. En niet zo lang geleden publiceerde de Rechtbank Overijssel een uitspraak waarin schermfoto’s ook de hoofdrol spelen.
Annes partner is overleden en ze is deels arbeidsongeschikt. Daarom krijgt ze een nabestaandenuitkering. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) keert die bedragen uit. Eind september echter, besluit de SVB dat zij daar niet langer recht op heeft. Anne is het daar niet mee eens en ze maakt bezwaar.
Anne doet dat in januari en is dus te laat, zegt de SVB. Anne gaat in beroep, want ze kan wel te laat zijn geweest, maar ze wist het nu eenmaal niet eerder. Voorheen kreeg ze altijd post van de SVB, terwijl dit bericht alleen in de berichtenbox was gezet. Volgens de SVB echter heeft Anne op de 22ste februari in het jaar voor ze in beroep ging actief aangegeven dat ze voldoende bereikbaar zou zijn via de berichtenbox. En de SVB heeft een schermfoto van het beheersysteem van de berichtenboxen.
Besluiten, zegt de rechter, moeten uiteraard worden toegezonden. De hoofdregel is verzending per post, maar als iemand aangeeft via de berichtenbox voldoende bereikbaar te zijn, dan kan de SVB dit bericht ook digitaal verzenden. Het lijkt duidelijk. Maar wat betekent die schermfoto?
‘Hoe diep hebben bij het gebruik van screenshots als bewijslast nagedacht over het zeker stellen van de rechtszekerheid van de burger?’
De schermfoto uit het beheersysteem kan aantonen dat er op die datum een berichtenbox is aangemaakt óf dat er toestemming is verleend vanuit een bestaande box. En Anne heeft ook een foto van haar scherm gemaakt toen ze eind december inlogde en het bericht van de SVB vond. Op dat screenshot is te zien dat ze voor het laatst had ingelogd op 21 februari om 14:59 uur. Dat is moeilijk te rijmen met de bewering van de SVB dat ze op 22 februari heeft aangegeven post digitaal te willen.
Er is dus twijfel. En burgers moeten natuurlijk kennis kunnen nemen van besluiten. En dus kan het risico van die onzekerheid niet bij Anne worden gelegd.
Maar al besluit de rechter hier in het voordeel van de burger, toch kun je vragen stellen bij hoe diep we hebben nagedacht over het zeker stellen van de rechtszekerheid van die burger. Een screenshot is eigenlijk maar een zwak bewijsmiddel. En Anne boft dat ze zo slim was een screenshot te maken. Alle reden om eens na te denken over hoe dat beter kan.
*De naam Anne is gefingeerd en heeft betrekking op een persoon in een geanonimiseerde uitspraak van de Rechtbank Overijssel.
*Deze column verscheen oorspronkelijk in het Financieele Dagblad op 6 april 2019.
Stichting Kafkabrigade verzorgt ook masterclasses over digitalisering en behoorlijk bestuur. Klik hier voor meer informatie.
