Economie

De staat van ons milieu, natuur en klimaat is dramatisch slecht. De discussie gaat al lang niet meer over de vraag of maar hoe we het groei-narratief moeten wijzigen. Te weinig wordt daarbij echter stilgestaan bij de impact die een groei-loze economie op de verdeling van werk, inkomen en vermogen heeft. In economenland woedt al...

Welbegrepen eigenbelang is op zichzelf een goed werkende prikkel voor een gezonde economie, stellen Peter van Hoesel en Rob van Engelenburg. Ongeremd eigenbelang leidt echter tot allerlei ongewenste verschijnselen die de samenleving steeds meer lijken te ondermijnen. Hoewel het ondermijnende effect van ongeremd eigenbelang door velen wordt onderkend, ook in de politiek, wordt er weinig...

Is het moreel te rechtvaardigen als mensen zich uit vrije keuze in de positie brengen waardoor zij afhankelijk zijn van toeslagen? Zouden we het recht op toeslagen niet moeten reserveren voor AOW’ers en diegenen die fulltime werken en desondanks voor hun bestaan afhankelijk zijn van zo’n inkomenssuppletie van de overheid? Dat scheelt immers heel wat...

De ruim zestigduizend bezwaarmakers tegen de belastingheffing over hun dikwijls negatieve rente-inkomsten konden tijdens de kerstdagen van verleden jaar hun vreugde niet op. De Hoge Raad had namelijk daags daarvoor een uitspraak gedaan, waarin de toepassing van de sinds 2017 geldende specifieke vorm van vermogensrendementsheffing, op grond van bepalingen in het Europees Verdrag va de...

Wie weet dat de Nederlandse econoom Albert Winsemius medio 20ste eeuw één van de grondleggers is geweest van onze huidige welvaart? Ik niet! Maar gelukkig Frans Stoelinga wel, die promoveerde op zijn leven en werk en daar een boek over schreef. Startpunt van de pragmatische calvinist Winsemius was om welvaart te creëren, voor hemzelf, voor Nederland...

Kleine zelfstandigen zullen door de coronacrisis meer aanspraak doen op schuldhulpverlening, maar ondervinden knelpunten bij de toegang ertoe. De Nationale ombudsman opende een meldpunt en constateerde vier obstakels. Aan gemeenten de taak maatwerk te ontwikkelen. Veel zelfstandige ondernemers zitten in de knel door de coronacrisis en de daaropvolgende lockdowns. De overheid heeft het afgelopen anderhalf...

Ouderen die zonder aanvulling op hun AOW onder het sociaal minimum komen, hebben recht op een aanvullende inkomensvoorziening (AIO). Echter slechts de helft van wie daar recht op heeft, vraagt die ook aan, zo concludeerde de Rekenkamer. Dat zijn bijna 50.000 mensen. Mag de Sociale Verzekeringsbank (SVB) die mensen nu schrijven of bellen om ze...

De spookeconomie, waarin geld enkel wordt gebruikt om meer geld te verdienen, heeft nadelige gevolgen voor de reguliere economie en voor de maatschappij als geheel, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Aan de overheid de taak om in te grijpen. De economie bestaat allerlei deelmarkten, met een eigen dynamiek en met eigen kenmerken....

We kunnen de mens nog zo zelfzuchtig vinden, zijn aard kent bepaalde principes waardoor hij belang stelt in het lot van anderen. Dat schrijft Adam Smith in De theorie over morele gevoelens. Het werk van Smith is 260 jaar na dato nog verrassend actueel en kan ons de nodige lessen leren voor de huidige coronacrisis,...

Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en humanisering van de publieke sector aan de Universiteit voor Humanistiek, betoogt dat corona – en ook Black Lives Matter – het groeiende maatschappelijke probleem van ongelijkheid zichtbaar maakt en op de politieke agenda plaatst. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In...

Met ons gaat het nog altijd goed, betoogt Peter Hein van Mulligen in zijn recent verschenen, gelijknamige boek. Dave van Ooijen onderschrijft die conclusie, maar stelt dat het met sommigen beter gaat dan met anderen. We zitten nog midden in de coronacrisis. De grootste gevolgen voor de werkgelegenheid zullen mogelijk pas vanaf september zichtbaar worden....

Nederland doet het goed als het om burgervertrouwen gaat. Maar dat is voor de overheid geen reden om op haar lauweren te rusten. Er zijn verbeteringen mogelijk, bijvoorbeeld in de responsiviteit van de overheid en de kwaliteit van het onderwijs, de gezondheidszorg en het juridische systeem. Dat blijkt uit Government at a Glance, een jaarlijkse...

Ons belastingstelsel is aan grondige hervorming toe. Een 'betaaltaks' is een praktische en rechtvaardige maatregel om het economische systeem te verbeteren. De belastingheffing in Nederland kenmerkt zich door een relatief hoog tarief, berekend over een tamelijk smalle basis. Het drukt overwegend op de inkomens en bestedingen van de burgers en in veel mindere mate op...

Tal van mensen werken hard. Maar waarom eigenlijk? Zouden we niet gewoon toekunnen met vijftien uur? In het essay Waarom werken we zo hard? Op weg naar een economie van de vreugde legt Govert Buijs, hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, op een simpele en doeltreffende manier uit waar het idee...

De aardbevingsproblematiek in Groningen moet worden aangepakt als een crisis. Die aanpak moet multidisciplinair zijn, is gestoeld op efficiënte publiek-private samenwerking en richt zich primair op hulp aan de getroffenen. Met verbijstering aanschouwen velen de aanpak van de aardbevingsproblematiek in Groningen. Een slepende kwestie met duizenden gedupeerden. Het gestuntel van minister Wiebes en zijn voorgangers...

Het ooit zo eerbiedwaardige instituut Kamer van Koophandel heeft een ingrijpende transitie ondergaan. Van fysiek georiënteerde service naar digitale dienstverlening. Dat was hoogstnoodzakelijk want de organisatie was in de loop der tijd verstrikt in de eigen structuur, zoals Jan Hoogkamer dat in zijn inleiding van Casus KVK betoogt. Maar niet alleen de structuur, ook de...

Paul Schnabel, van 1998 tot 2013 directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en momenteel lid van de Eerste Kamer voor D66, schreef onlangs het boek Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht. Het gevoel van Nederland. Hoewel de titel onvoldoende recht doet aan de inhoud van het boek, geeft het...

Wat hebben kunstmatige intelligentie, robots, zelfrijdende auto's, diensten-op-afroep, de toenemende inkomensongelijkheid en populisme met elkaar gemeen? Volgens Tim O'Reilly in De nieuwe economie, al sinds de jaren negentig een invloedrijk adviseur en uitgever van boeken over technologische innovaties, vertellen ze dat we in een transformatiefase zitten. Waarbij er ingrijpende veranderingen aan zitten te komen op...

Het internet heeft ons steeds meer in de greep, zowel in ons dagelijks handelen als waar het onze persoonlijke data betreft. De roep om een betrouwbare digitale plek neemt toe, een logische taak van de overheid. Tegelijkertijd constateren we dat deze overheid nog sterk achterloopt in de digitale wereld en soms ook moeite heeft de...

Volgens het vlot geschreven boek Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u. Dertig jaar marktwerking in Nederland, geschreven door de Volkskrant-journalist Sander Heijne, werden er tussen 1989 en 2010 maar liefst 186 Nederlandse overheidsdiensten verzelfstandigd, waaronder NS en ProRail. Nog eens 63 publieke diensten werden in dezelfde periode volledig geprivatiseerd, zoals PTT Post, gemeentelijke woningbouwcorporaties,...

Waartoe is Nederland op aarde?’ is een bundel essays en interviews van een aantal gezaghebbende auteurs, zoals Gabriël van den Brink, Ad Verbrugge, Maarten Prak, Bas van Bavel en Steven de Waal. In hun bijdragen proberen zij de vraag te beantwoorden wat ‘het nationale eigene' is. Waartoe is Nederland op aarde? Het is een vraag...

Big data - enorme databestanden die we allemaal, bewust of onbewust, voortdurend met onze gegevens voeden - gaan een steeds belangrijker rol spelen. Soms door ons te ondersteunen bij het nemen van lastige (aankoop)beslissingen. Maar vaak ook door ons te beïnvloeden en te sturen. Zelfs, zo bleek recent bij de rel over Facebook gegevens, in...

Sociaal ondernemerschap groeit fors in Nederland. Helaas blijkt uit recent onderzoek dat het beleid van lokale overheden voor deze ondernemingen een van de belangrijkste hindernissen voor verdere groei en ontwikkeling. Wat zijn precies de knelpunten en hoe kunnen gemeenten die oplossen? Adviesbureau PwC besloot in samenwerking met onderzoeksbureau Social Enterprise NL, de Vereniging van Gemeentesecretarissen,...

Sommige boeken doen je happen naar adem vanwege de verfrissende kijk die de betreffende schrijver heeft op actuele vraagstukken. Andere boeken zijn soms niet meer dan knappe overzichten over van alles wat er speelt. Het boek Vitaliseren van sociaal kapitaal in Nederland van Joost Spithoven zit er een beetje tussenin. Aan de ene kant doet...

Je weet hoe dingen werken in de politiek, maar soms verbaas je je toch. Politiek gaat over doelen, middelen en tijdstippen, vond een geleerde politicoloog uit mijn tijd. Tijdstippen waarop wordt besloten, zijn van meer belang dan we denken. Zeker als er commerciële belangen zijn en ethische bezwaren. Aardbevingen Eerder schreef ik over de gaswinning...

Mensen die willen begrijpen wat zich momenteel in onze economie afspeelt doen er goed aan om het boek De winnaarseconomie van Koen De Leus te gaan lezen. Niet alleen beschrijft De Leus hoe de economie door technologische ontwikkelingen radicaal aan het veranderen is, ook brengt hij de winnaars en verliezers van de digitale revolutie goed...

Innovatie is de motor van onze kenniseconomie. Nederland scoort dan ook goed op de lijstjes als innovatieland. Maar we moeten oppassen dat we niet te zelfgenoegzaam worden, waarschuwen vijf experts aan de dialoogtafel Nederland Innovatieland, die platform O, samen met Publiek Denken, 28 november jongstleden organiseerde. ‘Zijn er straks nog wel genoeg mensen met de...

De term 'disruptie', vernietiging van het bestaande, is een modeterm die te pas en te onpas wordt gebruikt. Volgens Menno Lanting, van wiens hand onlangs het zeer lezenswaardige en inspirerende boek De disruptieparadox. In 5 stappen naar echte vernieuwing verscheen, is het fenomeen disruptie bepaald niet nieuw. Het is volgens hem de voortdurende cyclus waarin...

Het zoeken naar de verborgen motieven van gedrag is de essentie van wat de Amerikaanse hoogleraren Uri Gneezy en John List in het economisch vakgebied doen. In het zeer toegankelijke boek Alles is economie; de verborgen motieven van ons gedrag laten beide gedragseconomen op een verbluffende manier zien hoe we door middel van veldexperimenten meer te...

Dat de werkelijkheid van ongelijkheid anders in elkaar steekt dan u denkt, laat Branko Milanovic in zijn boek Wereldwijde ongelijkheid op een overtuigende manier zien. Voor het nieuwe kabinet zou het verplichte kost moeten zijn. De titel Wereldwijde ongelijkheid doet vermoeden alsof de ongelijkheid wereldwijd is toegenomen. Als u dat beeld heeft, is dat niet...

Op woensdag 3 mei vond in de senaatszaal van de Universiteit Utrecht 'Onze steden' plaats, de tweede bijeenkomst van een reeks debatten en bijeenkomsten getiteld: Wat het nieuwe kabinet zich moet realiseren. Onder leiding van Paul ‘t Hart gingen drie wetenschappers de dialoog aan met Job Cohen en Bert van Delden over grotestedenproblematiek, stedelijke transities, smart...

Economische waarderingen blijven verbeteren maar over politiek en de ontwikkelingen van het land worden Nederlanders niet positiever. Ook is er een stijgende trend van maatschappelijk onbehagen, vooral bij lageropgeleiden, maar in Europees perspectief blijven we optimistisch. Dit zijn enkele uitkomsten van het eerste kwartaalbericht van 2017 over het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het SCP....

De Nederlandse arbeidsmarkt flexibiliseert en hybridiseert in toenemende mate. Dit biedt kansen maar er zijn ook zorgen voor de lange termijn. Het is van belang om de organisatie van arbeid aan te passen aan de economie en samenleving die we wensen, en in dat kader flexibel werkenden de nodige zekerheden te bieden. Dat staat in...

Jaarlijks verdwijnt er vrijwel ongemerkt en in ieder geval ongewild vijf miljard euro door faillissementen. Dat is nogal wat. Daarom is het ook zo vreemd dat vrijwel niemand zich echt verantwoordelijk voelt voor de oorzaken en de gevolgen ervan. Niet alleen de samenleving, maar zeker ook vele ondernemers krijgen nu – letterlijk – de rekening...

De stand van de Nederlandse economie is een optelsom van verschillende factoren. De marktsector speelt hierin een prominente rol en de overheid schept daarbij, mede via de Europese Unie, de macro-economische kaders. Minder bekend is de rol van de overheid als eigenstandige actor binnen de economie. BZK heeft deze rol samen met het CBS[1] in...

Geluk zit in kleine dingen. Voor wie groots wil leven zit dat geluk steeds vaker in kleine dingen niet hoeven doen. Stel: je wilt naar een concert in het centrum van Amsterdam en je wilt je niet bezighouden met iets saais als een parkeerplek zoeken. Daar is nu een oplossing voor. De Amerikaanse start-up Luxe...

De opgave staat voorop, de bestuurlijke inrichting en werkwijze volgen. Dit is de kern van het rapport Maak verschil van de Studiegroep Openbaar Bestuur, dat vandaag is verschenen. In het onderstaande artikel gaan Boudewijn Steur en Lenneke Parie-Joosen in op de analyse en de belangrijkste aanbevelingen. Stelt u zich eens voor. In regio X is...