Publiek leiderschap

Adaptief leiderschap is een veel gebezigde term in het openbaar bestuur. Maar wat is het precies en berust het begrip wel op een solide wetenschappelijke basis? Marij Swinkels en Sandra Groeneveld betogen dat het gevaar bestaat dat adaptief leiderschap zich niet verder ontwikkelt dan het zoveelste buzzwoord in de leiderschapsindustrie, en even snel kan verdwijnen...

Wat voor leiderschap is er nodig van de gemeentesecretaris in tijden van transitie? In het essay Uitvoering op z’n kop! gaat Marcel Meijs hierop in. Het essay is een eerste aanzet om met elkaar de uitvoering eens goed op te schudden. Platform O publiceert het voorwoord.   In het afgelopen decennium hebben zich maatschappelijke veranderingen voltrokken...

In Soms is alles wel eens waar treedt Toon Gerbrands buiten de gebaande paden van de managementwereld. Thomas Veenstra, auteur van platform jOng, is te spreken over de praktische insteek van het boek, maar mist een persoonlijke inslag. Soms is alles wel eens waar. Toon Gerbrands, de algemeen directeur van voetbalclub PSV, biedt met zijn...

Wat is effectief leiderschap? Wat weten we van de ontwikkeling en het ontwikkelen van goede managers en leiders? Titus Mars bericht vanuit een groeiend wetenschappelijk vakgebied. De ESRAD, European Society for Research in Adult Development, organiseerde haar zevende twee-jaarlijkse conferentie. Mars volgt de ESRAD sinds 2016, toen hij er een paar maanden te laat achter...

Door de toenemende complexiteit en dynamiek vereist het succesvol leiden van een publieke organisatie veel meer kennis dan tien jaar geleden. Van de directie wordt op talrijke gebieden een visie en voorbeeldrol verwacht. Bedrijfsvoering is meer dan ooit voer voor de directietafel. Zeker wanneer er straks ook nog bezuinigd moet worden. Mark Huijben en Johan...

Elke grote maatschappelijke verandering vraagt om een ander type leiderschap. De huidige Nederlandse regering reageert op de coronacrisis door aspecten van dienen leiderschap en power leiderschap te combineren, ziet Peter Vogel. Vandaag de dag worden boeken vol geschreven over vele soorten leiderschap. Vaak ontstaan verschillende vormen van leiderschap door verandering van politieke en maatschappelijke omstandigheden,...

...maar o wee als je het doet. Hoe logisch het ook is dat in een overheidswereld, waar zoveel mensen aan het werk zijn, fouten worden gemaakt. Toch is dat ongewenst. De overheid moet het gewoon goed doen. De managementfilosofie 'dat fouten maken mag', gaat in de praktijk bij de overheid niet op. Fouten worden, de...

Is het de taak van ambtenaren om een minister uit de wind te houden? Ambtenaren moeten zeker hun minister goed ondersteunen, maar loyaliteit is niet de bestuurder naar de mond praten. Veelvuldig wordt, in de gesprekken die ik voerde over publiek leiderschap, betoogd dat het niet de taak van ambtenaren is om een minister uit...

De keerzijde van openbaarheid is een toenemende voorzichtigheid om informatie aan het (digitale) papier toe te vertrouwen. Liever een gesprek zonder verslag dan kwetsbare zaken vastleggen die vroeger of later in een andere context worden geplaatst. Past bij het bestuur van een stad of land ook niet een mate van beslotenheid? In 1998 zijn de 'Aanwijzingen...

Wereldwijd zijn er toenemende protesten, van Hong Kong tot Parijs. De publieke arena is ook in Nederland revolutionair veranderd, maar politici en bestuurders spelen hier niet voldoende op in. Zij moeten meer publiek leiderschap gaan vertonen. De publieke arena, het publieke debat en de publieke opinie zijn dankzij de nieuwe ict en internettechnologie revolutionair veranderd....

Leiderschap in overheidsland is een bijzondere opgave. De overheid is evident geen koekjesfabriek, maar wordt soms wel zo gezien. En die overheid is ook nog 'in de rui'. Een overheid die zich met eigen spelregels soms eerder vastzet dan goed op weg helpt. Dit vraagt om leiderschap die deze ontwikkeling in ogenschouw heeft. De overheid...

De intensieve samenwerking van (top)ambtenaren met ministers heb ik eerder beschreven als samen op een tandem zitten. In mijn boek Met ministers op de tandem, heb ik vermeld dat de minister het stuur in handen heeft en de ambtenaar stevig moet trappen. Maar in mijn gespreksronde over publiek leiderschap kreeg ik de vraag of ik...

Het systeem in de Verenigde Staten (VS), waar met het aantreden van een nieuwe president de gehele federale overheid wordt onthoofd, spreekt ons niet aan. In de VS wordt op zo'n moment de complete ambtelijke leiding bedankt en worden nieuwe mensen ingevlogen. Alhoewel het bij het aantreden van Trump eerder de snelheid had van paard...

Op 18 oktober en op 7 november plaatste ik mijn observaties over publiek leiderschap op platform O. Inmiddels ben ik verdergegaan in mijn zoektocht naar publiek leiderschap. Daartoe voer ik gesprekken met sleutelpersonen binnen en buiten de overheid. Inmiddels heb ik met circa honderd sleutelpersonen gesproken. Deze gesprekken zet ik om in observaties. De input...

Op de Dag van de Stad - die 28 oktober plaatsvond in Den Haag - gingen Paul Depla (burgemeester van Breda) en Mark Frequin (buitengewoon adviseur met als opdracht publiek leiderschap) in gesprek met zo'n twintig burgemeesters, wethouders en directeuren. De centrale vraag: gaan leiderschap en lef hand in hand? Voor je mensen gaan staan, in...

Partners in Publiek leiderschap (PPL) zijn de onmisbare schakel om leiders in de publieke sector te laten excelleren. De partner is vertrouweling, aanjager van inhoudelijke dossiers, sparringpartner en helpt om de complexe netwerken in een publieke organisatie aan elkaar te verbinden. Doordat er een nauwe band ontstaat tussen de leider en de partner kan de...

Publieke organisaties proberen meer bezig te zijn met de bedoeling in hun werk. Zo willen zij beter tot maatschappelijke meerwaarde komen. Werken volgens de bedoeling blijkt echter makkelijker gezegd dan gedaan. Dat betuigen onderzoekers Eduard Schmidt, Ben Kuipers, Hein Laterveer en Alicia Slooff van Universiteit Leiden. Werken volgens de bedoeling is hot. Veel publieke en...

Het succes of het falen van een project of programma kent vele vaders en moeders. Een van de indicatoren is de mate waarin een team groupthink en een tunnelvisie weet te vermijden en openstaat voor andere invalshoeken. Verrassend is dat de drempel om een frisse blik van buiten te organiseren nog altijd hoog is. Tegenspraak...

Wat hebben leiderschap en het Nederlands voetbalelftal met elkaar gemeen? Het zijn onderwerpen waar iedereen een mening over lijkt te hebben. Als we aan tien mensen vragen wat leiderschap is, is de kans groot dat er tien verschillende antwoorden uitkomen. Over leiderschap zijn niet voor niets boekenkasten vol geschreven maar van wisselende kwaliteit. Waar sommige...

Hoe druk kan een organisatie met zichzelf bezig zijn? Nou redelijk druk in sommige gevallen merk ik bij lokale overheden. Daar gaapt in veel gevallen een behoorlijke kloof tussen cultuur en strategie/structuur. Het is een probleem dat alleen maar groter lijkt te worden, vooral omdat de meeste organisaties zich in een ‘overgangsperiode’ bevinden. Want na...

De kracht van een regeringscommissaris zit in het feit dat het een uitzonderlijke organisatievorm is. De instelling is altijd ‘bijzonder’ en geeft aan hoe belangrijk het thema wordt gevonden waarvoor hij verantwoordelijk is. Een regeringscommissaris kan dus strategisch ingezet worden om een (maatschappelijke) opgave aan te pakken. Dat blijkt uit deel 2 van dit tweeluik...

'De overheid is er om maatschappelijke vraagstukken op te pakken en samen met de betrokkenen doelen te bereiken die met de samenleving afgesproken zijn.' Dit pleidooi voor een nieuwe ambtelijke cultuur[1] is nu, 12 jaar later, nog steeds van kracht. Gelukkig is er vooruitgang te melden, maar de oude cultuur is hardnekkig. Uit de verhalen...

Sandra Groeneveld is dit jaar toegetreden tot de jury van Overheidsmanager van het Jaar. Tijdens het Diner Overheidsmanager van het Jaar op 13 maart jongstleden in Noordwijk hield ze onderstaande speech. ‘Mijn collega’s en ik doen onderzoek naar management en leiderschap in publieke organisaties met een focus op organisatieverandering, nieuwe organisatievormen zoals teamwerk, en diversiteit....

Er is een nieuw fenomeen in leiderschapsland: het collectief leiderschap. Leiderschap aan de top wordt steeds meer gedeeld met de lagere echelons in de private of publieke organisaties. De Winne en Clement hameren in hun boek Leidinggeven zonder omwegen; doen wat werkt op het belang van collectief leiderschap. De tijd van ‘Waarom? Daarom!’ ligt definitief...

Er is van alles aan het veranderen en aan het verschuiven in de (semi-)publieke sector. Tenminste, als je naar de grote lijnen kijkt. Hoe werken de grote ontwikkelingen op het gebied van governance, control en leiderschap door in de praktijk van de publieke sector? Op welke concrete punten is recentelijk vooruitgang geboekt, en wat zijn...

Een tijd geleden sprak ik met een medewerker van de rijksoverheid over mijn onderzoek naar motivatie voor de publieke zaak. Hij wilde weten wat mijn onderzoek aan inzichten opleverde die gebruikt konden worden in beleid. Want hoewel er veel wordt gepraat over passie voor de publieke zaak, kon hij maar weinig onderzoek er naar vinden....

De economische crisis die rond 2008 losbarstte heeft ervoor gezorgd dat veel publieke organisaties moeten bezuinigen. Vaak zorgt de implementatie van bezuinigingen ook voor veranderingen binnen de organisatie, bijvoorbeeld om te zorgen dat het werk efficiënter en goedkoper gedaan kan worden. Dit soort bezuinigingen hebben ook gevolgen voor medewerkers. Binnen het bestuurskundig onderzoek is er...

Hoe integer ben ik zelf? Handel ik zelf iedere dag, ieder moment in mijn werk, steeds in het algemeen belang? Wij allemaal moeten ons die vraag blijven stellen. Het beeld dat je van jezelf hebt, is vaak anders dan het beeld dat anderen van je hebben. Verderop in de organisatie sta je als leider op...

Een politiek leider kan in de politieke arena grote invloed uitoefenen op de politieke besluitvorming, met grote maatschappelijke consequenties. Maar wat mij intrigeert, is de mens achter de politiek leider. Hoe zit het met zijn idealen, identiteit, emoties, zelfbeeld, zelfinzicht, authenticiteit, denkpatronen, mentale constructies, kwetsbaarheid, de uitdagingen in sociale vaardigheden? Topbestuurders uit het bedrijfsleven worden...

Je scheurt haast uit je broek door de spagaat van tegengestelde eisen die er als overheidsmanager aan je worden gesteld: verbindend en draagvlak creërend versus daadkrachtig en besluitvaardigheid; standvastig de koers vasthoudend versus flexibel manoeuvrerend; een duidelijke organisatiestructuur neerzettend versus werkend in een chaotische netwerkomgeving. En toch zijn meervoudige, soms ogenschijnlijk tegenstrijdige vaardigheden nodig. Overheidsorganisaties hebben...