Niemand kiest een dictator

Zo vlak voor de zomer zijn de coalities in gemeenten weer gevormd. De democratie is wederom de winnaar. Dit in tegenstelling tot veel andere plekken op onze wereld.

Maar ook onze politiek van logica en rationaliteit staat altijd onder druk (Hamilton). Er is altijd een risico van een uitbraak van het irrationele. Op heel veel plekken in de wereld zien wij deze uitbraken, gericht op macht.[1] En macht corrumpeert, hoe goed of slecht de eerste intenties ook zijn.[2] Daarom is het zo belangrijk dat de checks and balances in ons systeem goed blijven functioneren.

De grootste druk ontstaat als de feiten niet meer tellen en het systeem wordt aangevallen.[3] Het gaat mis als de oplossing wordt gezocht in ondemocratische, anti-competitieve en anti-meritocratische oplossingen. Wetenschap, rechtspraak en politiek worden dan ondergeschikt gemaakt. Wit wordt zwart en zwart wordt wit. Ruimte geven aan een autoritaire persoonlijkheid (Hannah Arendt) leidt tot onderdrukking en bloedvergieten.

Of zoals de vertrekkend directeur Kenneth Roth van Human Rights Watch recent zei: ‘Als er een keuze is, kiest niemand op deze wereld voor een dictator’. Op de lange termijn heeft de geschiedenis al laten zien dat andere systemen geen succes zijn.

De druk moet worden weerstaan en fouten moeten worden hersteld. De focus moet daarbij blijven liggen op een goed functionerend duurzaam systeem van economische groei, zodat we het niet veel slechter krijgen.[4]

In The Economist van 11 juni 2022 werd Groot-Brittannië vergeleken met een trage schildpad. Ik heb het gevoel dat velen van u van mening zijn dat deze vergelijking ook opgaat voor Nederland. We verzanden in te veel bureaucratie, zoals onnodige complexe financiële verantwoording en zinloze wetgeving. Nu is het moment om echt in het systeem te schrappen, te versimpelen en ruimte te maken voor investeringen op de uitvoering, een gezondere arbeidsmarkt en een goede (digitale) bedrijfsvoering. Gevolgd door forse investeringen in de goede dingen, zodat we de noodzakelijke stappen kunnen zetten voor duurzame groei en bescherming van ons systeem.

Natuurlijk zijn er grote macro-economische problemen, maar we hebben toch wel zicht op de onderwerpen waar we wel op kunnen doorpakken? De overheidsschuld is zo laag, dat de centrale overheid het voortouw kan en moet nemen. Het is nu zaak om door te pakken en de onzekerheid weg te nemen voor de maatschappij.

We hebben namelijk nog wel wat te doen de komende twee decennia. Met een positieve democratische mindset moet dat lukken, zoals Barack Obama recent in Kopenhagen betoogde.

Voetnoten

[1] Zie ook De schemering van de democratie van Anne Applebaum

[2] Zie ook Macht van Brian Klaas.

[3] Zie ook Zo zit de wereld in elkaar van Vaclav Smil.

[4] Zie ook de podcast van Koplopers (BNR), ‘Duurzame groei in een duurzame wereld’.