Innovatie en vernieuwing gaan niet (alleen) over sneller, beter en slimmer. Laat innovatie ook bijdragen aan economie, duurzaamheid en welzijn. Dat betoogt Jeroen van den Hoven, hoogleraar Technologie en Ethiek aan de TU Delft. Ik ben het van harte met hem eens.
Masterclass Jeroen van de Hoven
Om jullie de kans te bieden om ook geïnspireerd te raken, organiseert KING op donderdagochtend 29 juni een Masterclass ‘morele dilemma’s en duurzame innovatie’ met professor Jeroen van den Hoven. Meer informatie over het programma is te vinden op de website van KING. Hier kunt u zich ook aanmelden.
Wellicht dringt de mondiale realiteit van de informatiesamenleving wel het meeste door wanneer je in een land bent waar je de taal niet spreekt en waar Engels niet de voertaal is. Waar de tekens op de borden zelfs niet te herkennen zijn. Onlangs zou ik in Yangon (Myanmar) vanuit mijn werk voor een NGO spreken voor een lokale groep, die bijeenkomt in een gebouw met alleen een straat en een naam van het gebouw.
Assistentie van YouTube
Hoe leg je een ‘ongeveerisme’ uit aan een taxichauffeur en waar vind ik in de drukke stad het gebouw? Gelukkig vond ik op YouTube een filmpje van een eerdere bijeenkomst, waarin ook naar buiten was gefilmd. Wist ik in ieder geval welk gebouw er aan de overkant lag. Met de globale route (via Google translate omgezet naar Birmaans) door de straat rijdend was het met de telefoon in de hand uiteindelijk een ‘fluitje van één cent en een taxirit van tachtig cent’ om mijn bestemming te bereiken. Wat dat betreft is in de afgelopen vijftien jaar het begrip globetrotter behoorlijk uitgehold. Een kennis van me is op de fiets van Polen naar Mongolië. Dat is nog eens een avontuur, al doet de dagelijkse briefing op Facebook geloven dat ook daar geen sprake meer is van the middle of nowhere.
‘Innovatie en vernieuwing gaan niet (alleen) over sneller, beter en slimmer’
Ik reis veel en de huidige technologie maakt veel zaken gemakkelijker. Maar terwijl ik daarover nadenk en de drukke en soms zeer armoedige stad aan mij voorbijtrekt vraag ik me wel af of technologie echt veel verbetert. Door (mobiel) internet is een raam opengezet naar nieuwe kansen en mogelijkheden. Ik ben ervan overtuigd dat dit tenminste een inspirerende blik geeft op de wereld om ons heen. Maar draagt al die innovatie en data nu echt bij aan een betere wereld of valt de balans soms juist negatief uit? Zeker als je bedenkt dat er op dit moment meer CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door de opslag en verwerking van data dan door al het mondiale vliegverkeer bij elkaar.
Moreel concept
Innovatie en vernieuwing gaan niet (alleen) over sneller, beter en slimmer. De vraag dringt zich op in hoeverre innovatie daadwerkelijk een bijdrage levert aan een betere samenleving en ‘vooruitgang’. Ik zeg wel vaak dat een maatschappelijk vraagstuk de driver zou moeten zijn voor innovatie en datagedreven sturen, maar toch stel ik niet bij elke innovatie deze belangrijke vraag. Kortgeleden ben ik geïnspireerd geraakt door het heldere appel van Jeroen van den Hoven, hoogleraar Technologie en Ethiek aan de TU Delft, om innovatie te bezien als een moreel concept. Waarbij niet langer de keuze tussen belangen, maar de gezamenlijkheid van de maatschappelijke en morele belangen centraal staat. Het vraagt om het loslaten van oude tegenstellingen en de zoektocht om innovatie gelijktijdig te laten bijdragen aan economie, duurzaamheid en welzijn. Wat dat betreft is de vorming van ons nieuwe kabinet een uitgelezen kans dit morele concept toe te passen op de uiteenlopende politieke wensen. Ik ben persoonlijk heel benieuwd of duurzaamheid en economie samen blijken te kunnen gaan. Een compromissenpolitiek is wellicht zo slecht nog niet voor de toekomst van ons land.
Even terug naar mijn taxirit. Als een eenvoudig YouTube-filmpje mijn reisgemak al zo kan verbeteren, dan kan databewuste innovatie zoveel meer doen voor de wereld waarin wij leven.
