De Amerikaanse psycholoog Maslow zei het al: veiligheid is een menselijke basisbehoefte. Na onderdak, lucht, water, voedsel en seks willen we onszelf veilig weten. In de moderne Westerse wereld doen we dat met structuren en regels. Op die manier sluiten we risico’s uit en wanen we ons veilig(er). Maar het beperkt ons ook in onze vrijheid en mogelijkheden. Want: wie wil er worden geregeerd door regels? Niemand. Het alternatief is dat we de mens weer centraal (durven) stellen.
‘Wie wil er worden geregeerd door regels?’
Deze trend waarbij de mens centraal staat deed enkele jaren geleden schoorvoetend z’n intrede. En het is boeiend om te zien hoe gemeenten hun inwoners en ondernemers betrekken bij ontwikkelingen in hun wijk, bijvoorbeeld om de buurt veiliger of leefbaarder te maken. Onder de noemer van burgerparticipatie bepalen gemeenten wanneer burgers meedenken of meedoen op de participatieladder. Terwijl burgers en ondernemers die in diezelfde wijk wonen en werken, weten wat er speelt en ideeën hebben over wat nodig is. Wat nu als we het omdraaien en het initiatief bij bewoners en ondernemers laten liggen en ze ondersteunen? En zij de overheid betrekken als ze haar nodig hebben: overheidsparticipatie!
Minder frustraties
In dat geval was een inwoonster van Alphen aan den Rijn minder gefrustreerd geweest. Zij wilde op ‘haar’ stoep een minibieb plaatsen ter bevordering van de gezelligheid en de sociale cohesie in de buurt. Ze vroeg netjes aan de gemeente of dit kon en ontving een juridisch antwoord: ze moest een omgevingsvergunning aanvragen, en mogelijk was het in strijd met het bestemmingsplan. Voor haar positieve insteek en de achterliggende gedachte van de minibieb was geen aandacht.
Gelukkig voor deze Alphense mevrouw hoorde de gemeentesecretaris van haar voorstel. Hij ging met haar in gesprek over de veranderingen bij de gemeente: om niet vanuit de kramp van regelgeving te reageren, maar te kijken wat de werkelijke vraag is van bewoners en hoe de gemeente daarbij aan kan sluiten. Dat is geen eenvoudige opgave, is te lezen in dit artikel in Binnenlands Bestuur.
De minibieb kwam er, zonder lastige procedures. De plaatselijke gebiedsadviseur werd aangehaakt en zij maakte dankbaar gebruik van de ideeën die ontstonden in de wijk. Ze nodigde alle betrokkenen uit om samen verder te denken over het verbeteren van de wijk.
Loslaten
Dit voorbeeld illustreert hoe moeilijk het is om de mens centraal te stellen. Want mensenwerk betekent durven loslaten en dat is vaak lastig. Als je geen regels meer hebt, wat geeft dan houvast? Als organisatie en als leidinggevende moet je daarom durven vertrouwen op de mensen die je hebt aangenomen om de klus te klaren. Beoordeel ze op het resultaat. Ga pal achter ze staan in de beslissingen die ze nemen, ook als ze de plank een keer misslaan. Van professionals vraagt het natuurlijk ook het nodige. Boven alles moeten zij zelfvertrouwen hebben. Geloof in zichzelf, hun mogelijkheden en hun doorzettingsvermogen. En ze moeten aanspreekbaar durven zijn op de beslissingen die ze nemen. Alleen zo kom je samen verder.
‘De mens centraal stellen vraagt moed en lef’
De mens centraal stellen, vraag kortom van iedereen moed en lef. En dat levert je wat op, daar ben ik van overtuigd. Ik geloof dat professionals met lef meer plezier krijgen in wat ze doen. En daar profiteren inwoners ook van. De mevrouw uit Alphen kreeg weer zin om een bijdrage te leveren aan haar buurt, en ik denk dat dit voor veel mensen geldt wanneer ze worden geïnspireerd om een bijdrage te leveren. Eindelijk voelen zij zich meer gehoord, gezien en erkend. Dit mechanisme werkt bij uitstek bij veiligheidsonderwerpen. Veiligheid moeten we niet willen opsluiten in beperkende regels en structuren. Bij veiligheid is het zo mogelijk nog lastiger om los te laten, juist omdat het zo’n basisbehoefte is. Maar samen en met lef kunnen we dat. Want veiligheid maken we vooral samen.
Geef een reactie