Nederland kent genoeg maatschappelijke doelen die aanspraak maken op het Nationaal Groeifonds. Maar zonder digitale planvorming zal het tempo van projecten te laag liggen, betoogt Bert van Dijk. ‘Als de overheid digitale standaarden voorschrijft en alle ruimtelijke data op orde brengt, kunnen we een Olympische sprong voorwaarts maken.’
Het kabinet stelt de komende 5 jaar 20 miljard euro beschikbaar voor projecten die infrastructuur, kennis en innovatie bevorderen, en die Nederland economische groei moeten brengen. Iedereen mag projecten indienen en een onafhankelijke commissie gaat de projecten beoordelen. Dat bedrag is bovenop de 2 miljard euro aan projecten die het kabinet heeft aangekondigd te gaan versnellen.
‘De overheid is bij uitstek geschikt om innovaties in de markt aan te jagen’
Olympische snelheid
Maatschappelijke doelen genoeg: bijvoorbeeld klimaat, woningbouw en mobiliteit. Maar hoe krijg je dit echt snel van de grond, binnen 5 jaar? Zonder geld over de balk te gooien? Een ondernemende overheid is nodig. Een overheid met een innovatieve visie en ambitie. Dat kan alleen door de ruimtelijke planvorming vergaand te digitaliseren. Een perfect voorbeeld hiervan zijn de Olympische spelen van 2012.
Toen Engeland deze Olympische spelen toegewezen kreeg, wist ze dat er ook met Olympische snelheid ruimtelijk gepland en gebouwd moest worden. De Engelse wetgeving was toen ook nog gewoon Europees, dus er moest zoals de EU dit hanteert met beschermde soorten, fijnstof en stikstof etc. rekening gehouden worden. De regering nam echter een belangrijk besluit om snelheid te maken: we doen alles digitaal, van planvorming tot en met de bouwfasen dus met Project- en Bouw Informatie Management (PIM en BIM). Zoals bekend is het gelukt. En nu is Engeland leidend in open data en BIM. Een mooi bewijs van de theorie van econoom Marianna Mazzucato, die stelt dat de overheid bij uitstek geschikt is om innovaties in de markt aan te jagen, door gericht te investeren in grote projecten waar de markt dat nalaat. Juist de overheid kan nu risico’s nemen, zoals Olympische spelen of een energietransitie, die de markt niet aandurft.
‘Het beleid over standaarden van “pas toe of leg uit” is te vrijblijvend’
Digitale planvorming
In Nederland heeft digitalisering dankzij mislukte ICT projecten geen goede naam. Maar er zijn op ruimtelijk gebied ook vele succesvolle initiatieven, zoals de basisregistraties, ruimtelijke plannen, Publieke dienstverlening op de kaart (PDOK), DIS geo, 3D ontwikkelingen. Vele dienstverleners kunnen de overheid al digitale diensten leveren. De grote aannemers werken al lang digitaal met BIM. Veel advies- en ingenieursbureaus kunnen wel digitaal werken. Maar in de ruimtelijke planvorming vraagt de overheid papier en krijgt ze papier. Digitaal papier dan, een PDF dus. Er zijn al lang digitale standaarden ontwikkeld, zoals RO standaarden, open data standaarden en BIM standaarden. Helaas worden deze nauwelijks toegepast omdat de overheid ze niet hard voorschrijft. Pas toe of leg uit, dat is te vrijblijvend. “En de Omgevingswet dan?” vraagt u zich af. Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is een goed idee, maar is te complex geworden, een paar keer uitgesteld en pas over 10 jaar klaar. Dat is niet de digitale ambitie die nu nodig is.
Sneller, beter en digitaler
De ambitie ‘Sneller en beter’ van minister Eurlings heeft de aanleg van infrastructuurprojecten versneld van 10 naar 7 jaar. Door sneller, beter en digitaal te werken kan dat naar 5 jaar. Dat is al in genoeg projecten bewezen, zoals infra bundel Schiphol – Amsterdam – Almere (SAA), hoogspanningsverbinding Randstad 380 kV, Derde spoor Zevenaar (laatste stuk Betuwelijn), provinciehuis Gelderland, gebiedsontwikkeling Binckhorst en HWBP Noordelijke Maasvallei. Hier zijn tientallen voorbeelden van. Allemaal ambitieuze projecten die digitale informatie uitwisseling gebruikt hebben om de ambities waar te maken. En natuurlijk gaat het niet altijd goed, maar je moet wel ambitie hebben. Olympische ambitie om digitaal te gaan werken. Ik hoop dat deze ambitie door de overheid, dus door de ambtenaren, wordt opgepakt. Niet met beleidsnota’s, maar met acties.
Actie
Welke acties? Schrijf digitale standaarden voor! Breng alle ruimtelijke data op orde, conform deze standaarden. En stel de data beschikbaar. Zo kunnen de projecten een vliegende start maken, risico’s en kansen eerder in beeld krijgen, sneller besluiten nemen, transparant en op basis van betrouwbare digitale informatie. Haal die kennis uit de markt en pas deze toe. Want het is leuk te bouwen aan Nederland en komende 5 jaar Nederland een Olympische sprong voorwaarts te laten maken.
Geef een reactie