Landelijke aanpak schuldenproblematiek met SchuldenlabNL

SchuldenlabNL is een inclusief publiek-privaat platform dat succesvolle lokale projecten en gamechangers rondom armoede- en schuldenproblematiek op wil schalen. Het doel is om kwetsbare groepen blijvend ’uit de ellende’ halen. De interesse bij gemeenten en andere betrokken partijen is groot. Vandaag wordt het platform gelanceerd in Madurodam in Den Haag.

Armoede en schulden krijgen momenteel veel aandacht. Zo publiceerde de Nationale ombudsman onlangs het rapport Een open deur? Het vervolg, waarin hij concludeert dat gemeenten hun schuldhulpverlening nog lang niet op orde hebben. Ondertussen rijzen de maatschappelijke kosten van schulden de pan uit. Gemiddeld gaat ongeveer 11 miljard euro op aan afschrijvingen, hulpverlening, ziektekosten, verloren arbeidsuren, uitkeringen en huisuitzettingen enzovoort. Dat de urgentie van een schuldhulpverlening steeds breder wordt gevoeld, zal dan ook niemand verbazen. Een groeiend aantal gemeenten, uitvoeringsorganisaties en private partijen als verzekeraars, woningbouwverenigingen of energieleveranciers ontwikkelt een eigen aanpak en participeert in steeds andere projecten.

Helaas blijkt deze gefragmenteerde benadering niet altijd even effectief. ‘Daar komt bij: als het subsidiegeld of de giften op zijn, zakt de boel vaak als een plumpudding in elkaar,’ zegt Sadik Harchaoui (zie foto) van het platform voor sociale innovatie Society Impact. ‘Dat organisaties actie ondernemen om huishoudens in nood te helpen, is natuurlijk fantastisch. Maar helaas vinden ze in veel gevallen tegen wil en dank het wiel opnieuw uit. Niet alleen brengt dat onnodige transactie- en ontwikkelkosten met zich mee, ook beperkt het de opbrengst van schuldhulp, de mate waarin mensen van die schuldhulp kunnen profiteren. Met SchuldenlabNL willen we daar iets aan doen, juist ook omdat dat de vraag is in het veld.’

Opensource portfolio
SchuldenlabNL is een initiatief van Society Impact, maar wordt een onafhankelijke stichting waarbij het eigenaarschap bij de deelnemende partijen moet komen te liggen. Het is een inclusief platform van publieke en private partijen die succesvolle lokale projecten rondom armoede- en schuldenproblematiek willen opschalen. Harchaoui: ‘In feite is het een podium voor iedereen die huishoudens met schulden uit de ellende wil halen. Partijen die een succesvol project in een gemeente hebben uitgevoerd, kunnen deze voordragen voor opschaling via onze website, app of in de opschalingsbijeenkomsten die in het land worden georganiseerd. Zo komt een opensource portfolio tot stand, waar anderen hun voordeel mee kunnen doen.’

De voorgedragen projecten worden beoordeeld op hun geschiktheid voor opschaling. Harchaoui: ‘Bijvoorbeeld of ze positieve impact maken, een goede businesscase hebben en naast sociaal ook financieel rendabel zijn. Projecten op de shortlist gaan een validatietraject in. Per project wordt een brede werkgroep opgestart bestaande uit publieke en private partijen die bij de opschaling en uitrol van een project betrokken zijn. In de projectwerkgroepen wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van de maatschappelijke businesscase en worden concrete financieringsafspraken voor verduurzaming gemaakt.’

Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Harchaoui wil per jaar zo’n vier projecten opschalen. Wanneer SchuldenlabNL op 14 november aanstaande van start gaat, staan er al zes of zeven projecten klaar die in principe ‘schalingsgereed’ zijn. ‘Welke dat zijn? Bijvoorbeeld Sociaal Hospitaal, een samenwerking van CZ, SOHOS B.V. en de gemeente Den Haag. Met Sociaal Hospitaal wordt nu een plan uitgevoerd waarbij een directe en reële besparing is te behalen van 1,3 miljoen euro bij slechts 250 gezinnen. En belangrijker: de gezinnen zijn weer in regie over hun eigen leven. Reken daarnaast maar uit: in Nederland zijn ongeveer 100.000 soortgelijke huishoudens die 100.000 euro per jaar kosten. Stel nou eens voor dat we bij succes dit project vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid kunnen schalen!’

Een tweede project is het Jongeren Perspectief Fonds (JPF) waarbij ook ING en Aegon zijn betrokken. Harchaoui: ‘Het JPF biedt een innovatieve aanpak aan jongeren van 18 tot en met 27 jaar die door schulden belemmerd worden in hun maatschappelijke ontwikkeling. Binnen JPF wordt naar de hele situatie van de jongere gekeken en een perspectiefplan op maat gemaakt, met doelen waaraan de jongere gaat werken. Aan de schuldeisers wordt een saneringsvoorstel gedaan. Dit saneringsbedrag vormt een schuld tussen  JPF en de jongere. Alle jongeren betalen in natura terug door een maatschappelijke stage te lopen. De pilot is in zomer 2016 gestart met 53 jongeren. Wegens succes en aanhoudende vraag is JPF in juni 2017 opengesteld voor zo’n 100 nieuwe jongeren.’

De interesse in SchuldenlabNL is groot, zowel bij publieke als bij private partijen. Harchaoui: ‘We zijn intensief in gesprek met alle partners die de opschaling willen realiseren, zoals de G4, G40, zbo’s en vele anderen. Bedrijven als Achmea, maar ook de Nederlandse Vereniging van Banken hebben al toegezegd. SchuldenlabNL geeft gemeenten de kans om kennis en knowhow te importeren zonder dat er al te veel transactie- en ontwikkelingskosten bij komen kijken. Daarnaast biedt het een podium om te laten zien wat ze zelf hebben ontwikkeld. Voor grote landelijke partijen is de meerwaarde dat we een centraal loket vormen. Ze hoeven niet meer met 380 individuele gemeenten in gesprek maar kunnen hun input kwijt op een plek: bij SchuldenlabNL.’

Voor meer informatie over SchuldenlabNL, ga naar www.schuldenlab.nl. Of neem contact op met Sadik Harchaoui via sadik@societyimpact.nl.