Gemeente

Het opzetten van het programma Fitte Organisatie leverde de gemeente Wageningen een plek op in de shortlist van de Overheidsawards voor Beste Overheidsorganisatie van 2022. Aandacht voor fysieke en mentale fitheid en een groot lerend vermogen zijn niet slechts woorden, maar worden echt doorleefd, stelt Saskia Claassen, programmaleider Fitte Organisatie. In deze reeks artikelen vertellen...

Een klein jaar na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 kan de balans opgemaakt worden. In ruim 95 procent van alle gemeenten in Nederland heeft het aloude vaste patroon van formeren weer geleid tot een coalitie met een (veelal kleine) meerderheid in de raad en een krachteloze verdeelde oppositie, stellen Rob van Engelenburg en Peter van...

In een reeks artikelen op platform O hebben we laten zien hoe overheden burgers nogal eens buitenspel houden bij het ontwikkelen van plannen. We lieten dat onder meer zien aan de hand van drie concrete voorbeelden bij gemeenten. Als tegenwicht willen we in dit artikel laten zien dat serieuze samenwerking tussen gemeenten en burgers goede...

Het is nogal wat, wethouder zijn. Ik ben het zelf nooit geweest, maar heb in de bijna 25 jaar dat ik nu rondstamp in het lokaal bestuur allerlei wethouders meegemaakt in tientallen gemeenten. Van dichtbij, van afstand, uit de krant of als collega. En ik moest aan iedereen die opnieuw of voor de eerste keer...

Politici hebben verschillende afweermechanismen waardoor (soms zeer belangrijke) informatie uit de samenleving hen niet bereikt, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Waarom handelen politici en ook ambtenaren zo? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat belangrijke informatie de politiek wel bereikt? In een reeks artikelen gaan verschillende auteurs op zoek naar antwoorden op...

Politici hebben verschillende afweermechanismen waardoor (soms zeer belangrijke) informatie uit de samenleving hen niet bereikt, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Waarom handelen politici en ook ambtenaren zo? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat belangrijke informatie de politiek wel bereikt? In een reeks artikelen gaan verschillende auteurs op zoek naar antwoorden op...

De toegang tot schuldhulpverlening voor zelfstandig ondernemers verschilt sterk per gemeente. Dat zegt de Nationale ombudsman in zijn rapport Zelfstandigen over de drempel. Veel zelfstandigen met problematische schulden weten de weg naar de gemeentelijke schuldhulpverlening niet te vinden. Op 1 oktober 2020 hadden ruim 614 duizend huishoudens geregistreerde problematische schulden. Nieuwe instromers waren vaker dan...

De gemeentelijke verantwoordelijkheden voor veiligheid en dienstverlening zijn anno nu niet langer vrij van digitale dreiging, constateren Ruth Prins, Luuk Stadhouders en Lisa Verweij. Digitale dreigingen, hoe abstract dan ook, manifesteren zich juist op zeer concrete wijze in en rond het gemeentehuis. Het lokaal bestuur is daarmee op uitdagend en deels onontgonnen terrein beland. In...

De gemeenteraadsverkiezingen moeten worden aangegrepen om in het lokaal bestuur tot een ‘nieuw normaal’ te komen na de coronacrisis. De Raad voor het Openbaar Bestuur onderzocht welke gevolgen de coronacrisis heeft gehad voor het lokaal bestuur en komt met aanbevelingen over wat nodig is voor de toekomst. Rondom de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 organiseert de...

Medewerkers van gemeenten staan met de voeten in de modder als het om Haags beleid gaat. Zij moeten het beleid uitvoeren en weten als geen ander wat werkt en wat niet werkt. Maar hoe krijg je je boodschap bij ‘Den Haag?’ Erik Van Venetië, docent Public Affairs aan de Universiteit Leiden en Eric De Rijk,...

Waarom stemmen kiezers op een bepaalde partij? Waarom blijven ze thuis? Wat weten we van lokaal kiezersonderzoek? Rondom de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 organiseert de Vereniging Bestuurskunde (VB) samen met het Kenniscentrum Decentraal Bestuur een serie van 20 korte online colleges (10-15 min.) waarin onderzoekers en praktijkexperts hun licht laten schijnen op uiteenlopende actuele aspecten...

Straffen kiezers partijen af als hun politici betrokken zijn in wangedrag? Of bestaat er niet zoiets als slechte publiciteit? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 organiseert de Vereniging Bestuurskunde (VB) samen met het Kenniscentrum Decentraal Bestuur een serie van 20 korte online colleges (10-15 min.) waarin onderzoekers en praktijkexperts hun licht laten schijnen op uiteenlopende actuele...

Gemeenten hebben de afgelopen 30 jaar steeds meer taken gekregen. Welke gevolgen heeft dat gehad voor de lokale democratie? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 organiseert de Vereniging Bestuurskunde (VB) samen met het Kenniscentrum Decentraal Bestuur een serie van 20 korte online colleges (10-15 min.) waarin onderzoekers en praktijkexperts hun licht laten schijnen op uiteenlopende actuele...

Na de verkiezingen moet worden bepaald wie als wethouders de gemeente gaan besturen. Meestal levert een meerderheidscoalitie de wethouders, maar het kan ook anders. Er wordt dan niet gewerkt met coalitieakkoorden maar met raadsakkoorden; wethouders zitten dan niet namen hun partij in het college van B&W, maar namens de hele raad. Wat zijn er ervaringen...

De thema’s waar gemeenteraadsverkiezingen over gaan en de problemen waar gemeenten voor staan, zijn in elke regio anders. De Randstad en stedelijke regio’s in Brabant en Gelderland kampen met een gebrek aan betaalbare woningen, terwijl andere regio’s te maken hebben met demografische krimp of mestproblematiek. Hoe kan het denken over brede maatschappelijke welvaart gemeenten helpen...

Hoe komen gemeenten aan hun geld? Welke belastingen heffen ze en welke inkomsten krijgen ze van het rijk? Mogen ze zelf uitmaken hoe ze het besteden? Is het verstandig om gemeenten zelf meer belasting te laten heffen? Johan de Kruijf neemt ons mee in de wondere wereld van de gemeentefinanciën. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen...

Grote maatschappelijke problemen openbaren zich het duidelijkst in gemeenten en ook daar wordt het eerst naar oplossingen gezocht. We hebben het dan vaak over maatschappelijke opgaven, zoals woningnood, armoede, of klimaatproblemen. Om die aan te pakken werken gemeenten opgavegericht. Opgavegericht werken is een grote trend, maar wat is het precies? Wat is er voor nodig...

Steeds meer gemeentelijke taken worden door regionale samenwerkingsverbanden uitgevoerd. Op het oog lijkt er sprake van een wirwar aan regionale samenwerkingsverbanden, maar wie beter kijkt ziet regionale bestuurlijke ecosystemen, zegt Caspar van den Berg. Waarom wordt er steeds meer in regionaal verband aangepakt? Hoe werkt regionaal besturen in de praktijk? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen...

Fatsoenlijke politiek: bestaat dat? Recente affaires en huidige parlementaire omgangsvormen doen wellicht vermoeden van niet. Een oefening in zelfkritiek en zelfreflectie kunnen politici en ambtenaren daarom zeker gebruiken, meent Lex Cachet. Als dat zou kunnen. Waar het in de politiek om moet gaan van Uri Rosenthal kan daarbij helpen. De roep om ‘een nieuwe bestuurscultuur’...

Waarom gaan kiezers stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen en waarom blijven ze thuis? Nicolette Ouwerling en Anne van de Meerakker van bureau Citisens presenteren onderzoek naar de motieven van stemmers en niet-stemmers en eindigen met een aantal tips. In deel 5 van Lokaal bestuur in perspectief: hoe kunnen gemeenten de opkomst bevorderen? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen...

De gemeenteraad is de lokale volksvertegenwoordiging. Raadsleden laten de problemen, wensen en ideeën uit de samenleving doorklinken in beleid. Formeel zijn ze de opdrachtgever van het college van burgemeester en wethouders. Wat is de praktijk? Welke middelen heeft de gemeenteraad om zijn rol te vervullen en in welke mate maakt de raad hier goed gebruik...

Behalve via verkiezingen hebben inwoners vooral lokaal veel mogelijkheden om een inbreng te hebben in de besluitvorming. Welke participatiemogelijkheden zijn lokaal tot ontwikkeling gekomen en welke ervaringen hebben we hiermee? In deel 2 van Lokaal bestuur in perspectief gaat Ank Michels (Universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht) in op deze vragen. In aanloop naar de...

Wat voor leiderschap is er nodig van de gemeentesecretaris in tijden van transitie? In het essay Uitvoering op z’n kop! gaat Marcel Meijs hierop in. Het essay is een eerste aanzet om met elkaar de uitvoering eens goed op te schudden. Platform O publiceert het voorwoord.   In het afgelopen decennium hebben zich maatschappelijke veranderingen voltrokken...

Beleidsvrijheid is een van de drijvende krachten achter de mate waarin burgers reageren op gemeentelijke berichten op sociale media. Beleidsterreinen waar lokale overheden meer beleidsvrijheid ervaren lijken méér reacties te ontlokken. Doordat gemeenten de vrijheid hebben om beleid te bepalen op deze terreinen, zouden burgers zich gesterkt kunnen voelen om juist op deze beleidsterreinen contact...

Traditiegetrouw analyseert Boudewijn Steur ook dit jaar de nieuwjaarstoespraken van burgemeesters en commissarissen van de Koning. Door het coronavirus veranderde niet alleen de vorm van de toespraken, maar ook de inhoud: de nadruk lag in toespraken voornamelijk op het virus. Het is traditie: aan het begin van ieder jaar houden burgemeesters en Commissarissen van de...

In maart 2022 komen de gemeenteraadsverkiezingen er weer aan. Tijd voor burgers om keuzes te maken. Maar op basis van wat en welke ervaringen? De overheid gaat in het algemeen niet serieus om met evaluaties en er wordt in elk geval weinig van geleerd. Systematisch nagaan wat beloofd en bereikt is in de voorgaande collegeperiode...

Verdelen vraagt verantwoorden, weet Peter Verheij. Dat geldt zeker voor de herverdeling van het gemeentefonds, maar welk type vraagstukken moet de gemeente oplossen en welke problemen behoeven meer geld? Zonder een beeld vooraf van dat soort vragen, wordt verantwoorden achteraf lastig. Er is werk aan de winkel. Het is een fascinerende ervaring. Zeker als het...

De deelauto wordt weleens gezien als mogelijke oplossing voor mensen die te weinig geld hebben voor een eigen auto. Maar zijn er wel voldoende deelauto’s beschikbaar in wijken waar het gemiddelde inkomen laag is? Kun je bijvoorbeeld in de Utrechtse wijk Kanaleneiland even makkelijk aan een deelauto komen als in het ‘welgestelde’ Wittevrouwen? De inmiddels...

Ruim een jaar geleden werd de Spoedwet digitale besluitvorming aangenomen. Hoe hebben de stakeholders het proces rond digitale beraadslaging en besluitvorming beleefd? Aan de hand van rapporten, evaluaties en ervaringen van griffiers en gemeenteraadsleden beschrijft Peter Vogel hoe digitale besluitvorming een goed alternatief is in coronatijd, maar ook nadelen kent. Op 14 mei 2020 werd...

Bergen van dossiers, stromen van cijfers en een plaats op de kaart genaamd Geweldsmonopolie: je vindt het in de Imaginaire atlas van de lokale democratie, hier besproken door Robbert Coops. De atlas inspireert tot nadenken over de rol en positie van inwoners, bestuurders en ambtenaren. Democratie in actie, een samenwerkingsverband van het Ministerie van Binnenlandse...

Met Social Impact by Design moest de gemeenschap centraal komen te staan in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken. Linda Zuijderwijk beschrijft dit experiment, onder meer ingaand op de vraag waarom overheden zo snel kunnen reageren op technische problemen, maar het zo moeilijk vinden sociale problematiek aan te pakken. In Bospolder-Tussendijken is vanaf 2018 geëxperimenteerd met ‘Social...

Veel taken liggen bij gemeenten, want – zo is de gedachte – die staan dicht bij de burger en kunnen daarom de situatie beter beoordelen. Zo gaan gemeenten over de integrale schuldhulpverlening. Recent schreef de staatssecretaris Van Ark (VVD) dat nog aan de Kamer. Ze reageerde op vragen over de documentaire De Schuldmachine (waarover ik...

In een eerdere column schreef ik over Simone. Zij kreeg een aanslag voor onroerendezaakbelasting voor haar eigen huis met nummer 135, maar ook voor een ander huis in de straat met nummer 143. Ze wist aan te tonen dat ze het huis nooit in bezit had gehad door alle koopaktes van die woning te kopen...

Het verdeelstelsel van gemeentefondsen roept bij veel gemeenten vragen of zelfs onvrede op. Gerber van Nijendaal bespreekt het proces van het maken van een verdeelstelsel. Volgens hem zou het wijs zijn het hele proces van het maken van een verdeelstelsel nog eens goed te doorlopen. De titel van dit stuk is een parafrase van de...

Regeldruk is onder ambtenaren geen populair thema. Liever innovatie. En mag het geen eis zijn dat innovatie een maatschappelijk probleem oplost. Want, zo heet het dan, de overheid moet toch ook verkennen wat de mogelijkheden van een technologie zijn? Regeldruk daarentegen is meetbaar gemaakt en dus afrekenbaar. Tussen 2012 en 2017 moest de regeldruk met...

De gemeente Amsterdam vult het participatieproces in via co-creatie, maar in de praktijk is werkelijke burgerparticipatie maar schijn, zegt Jan Schrijver. In deel 1 schetst Schrijver de problemen in de Amsterdamse bestuurscultuur aangaande participatie en beschrijft hij het beoordelingskader om burgerparticipatie onder de loep te nemen. In het tweede deel, dat donderdag verschijnt op platform...

Het huidige coronabeleid werkt niet voor handhavers. Dat vindt ToeZine-columnist Lieke Sievers. Zij stelt dat handhaving nu wordt gebruikt om maatregelen mee te bekrachtigen in plaats van dat het een sluitstuk is van het beleid. Hierdoor werken de regels averechts. Sievers deelt hierover haar visie en geeft aan waar goed coronabeleid in haar ogen aan...

Het wil nog weleens gebeuren dat een huisdier vermist raakt. Achter zo’n lijst vermissingen gaat pijn, verdriet en onzekerheid schuil. Waar is onze hond? Leeft onze kat nog? Het lijken vragen die met de informatie-infrastructuur van vandaag op te lossen moeten zijn, toch? Er zijn kleine chips, waaruit je een klein beetje informatie, een tag,...

In 2015 sprak ik bij het CAK, een uitvoeringsinstantie die eigen bijdragen in de zorg incasseert. Voor de gelegenheid bracht ik het verhaal van Jacob in beeld. Wat je zag in zijn verhaal zou in de jaren daarna in de media komen en uiteindelijk leiden tot het invoeren van het ‘zorgabonnement’. Jacob, een leidinggevende bij...

In de ruim drie jaar die ik nu in en met gemeenten werk, heb ik al vele mooie voorbeelden van vernieuwingen in dienstverlening gezien. Stuk voor stuk pareltjes die ik graag met andere gemeenten zou willen delen. Maar dat delen gaat niet vanzelf. Terwijl onze gemeenten zichzelf veel geld en moeite zouden kunnen besparen als...

Het persoonlijke aspect van openbaar bestuur is belangrijk, maar net zoveel gewicht kan worden toegekend aan de wijze waarop het openbaar bestuur zich fysiek presenteert in de vorm van gebouwen. Gemeentehuizen in Nederland, hier besproken door Lex Cachet, biedt niet alleen een prachtig overzicht van bestuurlijke architectuur, ook doet het een poging om relaties te...

Er valt een brief op de mat bij Truus, die niet voor haar is. Door het venster van de envelop kan ze nog net het onderwerp lezen: bevestiging adreswijziging. Dat is vreemd, want hier woont Truus. Als ze de gemeente mailt, leert ze dat ze een adresonderzoek moet laten starten. Het kan zijn dat ze...

Talloze boeken zijn verschenen over de Tweede Wereldoorlog, maar Een stad op drift. Hilversum tijdens de Duitse bezetting door Geraldien von Frijtag biedt toch een interessant perspectief, door het lokale niveau centraal te stellen. Lex Cachet vindt het één van de meest indringende boeken over de Tweede Wereldoorlog van de laatste jaren. 75 jaar bevrijding...

Anoek gaat wonen in een voormalig kantoorpand. Als ze op een novemberochtend met haar vuilniszak bij de container staat, is die op slot. Ze zet de vuilniszak op haar balkon en gaat op zoek op internet. Gemeenten laten containers afsluiten, om misbruik te voorkomen. Alleen bewoners mogen er gebruik van maken. Anoek heeft daarom een...

Door een aanhoudende stroom aan vragen van burgers, lokale ondernemers en vergunninghouders neemt gemeente Veenendaal een toekomstgerichte stap met de inzet van een AI chatbot. Inge Lucas, specialist online dienstverlening en participatie bij de gemeente Veenendaal, vertelt over haar ervaringen met de inzet van een chatbot binnen de organisatie. Na een periode van experimenteren en...

Blij verrast, en trots. Dat was eind 2019 het overheersende gevoel van de gemeente Tilburg. Bij de bestuurders, de ambtenaren, én bij de inwoners. Als eerste gemeente ooit de beste overheidsorganisatie van Nederland, dat heeft een grote impact. Op de energie en motivatie van alle mensen die deze stad maken tot wat het is. Op...

Klaartje Peters, bijzonder hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Maastricht, bespreekt het belang maar ook de bijzonderheden en beperkingen van de lokale democratie, met nadruk op gemeenteraden.  De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken...

In april is de Spoedwet digitale besluitvorming van kracht geworden. Deze wet maakt het mogelijk om online raadsvergaderingen te houden. Hoewel het nog te vroeg is te oordelen over de voor- en nadelen van de wet, verloopt de uitvoering voorlopig in ieder geval nog niet bepaald klakkeloos, constateert Peter Vogel. Op 7 april 2020 is...

De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) heeft een handleiding gepubliceerd om gemeenten te helpen met het voorbereiden op het versoepelen van coronamaatregelen. Gemeenten hebben meerdere uitdagingen bij de versoepeling van de overheidsmaatregelen, van toegang tot gemeentelijke gebouwen tot een veilige werkomgeving voor gemeentefunctionarissen, toename van het maatschappelijk verkeer en het toezicht op de naleving van de...

Daar zit ik dan achter mijn bureau starend naar het uitzicht vanuit mijn raam en dan weer naar het scherm. Peinzend over hoe de sturingsruimte van gemeenteraden beter kan worden benut rond beleid in het sociaal domein. We hebben al aardig wat gesprekken achter de rug met betrokkenen vanuit verschillende lagen van de lokale democratie;...

Wethouders treden vaker af dan vroeger. De negatieve gevolgen hiervan zijn duidelijk, maar mogelijke positieve gevolgen blijven uit zicht. We zouden moeten onderzoeken welke impact het aftreden van wethouders heeft op de kwaliteit van lokaal bestuur. Het jaarlijkse monnikenwerk van onderzoeker Henk Bouwmans van De Collegetafel is steevast voer voor speculatie over structurele redenen achter...

Onlangs zijn de winnaars van de verkiezing Uitvoerder van het Jaar 2020 bekendgemaakt. De titel gaat naar Iris Agterbosch en Mirte Koopman uit Almelo. Beiden zijn werkzaam in de sociale wijkteams van Almelo, waar inwoners terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, schulden, zorg of uitkeringen. Volgens de jury hebben Agterbosch en Koopman met...

Oral history: Sjef van de Poel kende - naar eigen zeggen - de term amper toen hij aan het boek Bevlogen bestuurders begon. Maar het is precies wat hij uiteindelijk optekende. En met succes! Op initiatief van oud-wethouder Sandra Korthuis en in opdracht van Jantje Steenhuis, directeur van het Stadsarchief Rotterdam, interviewde Van de Poel...

Als strategisch beleid gemaakt wordt met het oog op een toekomstig doel, dan is dat doel in het geval van Almere een ‘leefbare en gezonde stad. En aangezien het de mensen zijn die de stad maken, zijn zij dus ook de strategen. Kortom: iedereen strateeg! Toch? De afgelopen jaren neemt de aandacht voor overheidsstrategie en...

Is het niet frappant dat de doorsnee burger nog steeds niet precies weet wat een veiligheidsregio is, terwijl deze al meer dan 10 jaar bestaat? Een korte opfrisser. Nederland is opgedeeld in 25 veiligheidsregio’s. Tot de taken van de veiligheidsregio behoren de brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening en de bevolkingszorg (steun van gemeenten bij calamiteiten). De...

Eerlijk, begrijpelijk, simpeler en liefst via één loket. Dat is wat de burger van de overheid verwacht. Dat was 20 jaar geleden zo en dat zal over 20 jaar niet anders zijn. Het zijn de tijdloze waarden van de dienstverlening zoals de Nationale ombudsman ze onlangs optekende op basis van 1.500 interviews. Een mager zesje...

Burgemeesters zijn mensen die van mensen houden, een overdaad aan energie hebben en veel willen bereiken. Ook zijn ze verbaal sterk en vinden ze het belangrijk wat anderen van hen vinden. Van de rijksoverheid willen ze meer zorgzaamheid, vooral bij de voorbereiding op het ambt, de uitvoering en na afloop van ambtsbeëindigingen ten gevolge van...

Hoe ziet een gemiddelde werkdag van een topambtenaar eruit? Dat ondervonden vier winnaars van de Scriptieprijs Werken in het Openbaar Bestuur 2018. Onderdeel van de prijs: een dagje meelopen met een topmanager uit het openbaar bestuur. In dit eerste deel van het vierluik (lees deel 2 hier) doet Josine van den Elsen verslag. Zij is...

Sinds 2003 kennen we de Code Interbestuurlijke Verhoudingen, bij sommigen goed bekend en gehanteerd, bij velen nauwelijks bekend. Momenteel overwegen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg, (IPO) de Unie van Waterschappen en de rijksoverheid de Code te vernieuwen. Dat is hoog tijd, aldus Jan van Ginkel, maar gemakkelijker gezegd dan gedaan. De Code...

Design Thinking, Lean en Agile zijn belangrijke pijlers onder wendbaar werken. Ze worden veelal als aparte methodes gezien, maar dat zijn ze niet. De MOOC Wendbaar werken laat zien dat ze elkaar aanvullen en versterken. Bedenker van dit gedachtegoed is Clara Wiegel, coach Design Thinking, Lean en Agile bij gemeente Amsterdam: 'Aan elk van deze...

Gemeenten die ook investeren in niet-financiële maatregelen zoals innovatie en gedragsverandering, blijken beter in staat zijn om te opereren in een crisisgevoelige wereld. Dat concludeert onderzoeker Tom Overmans van de Universiteit Utrecht in zijn proefschrift. Hij onderzocht de begrotingsstress bij gemeenten en doet aanbevelingen hoe zij de ‘bezuinigingsparadox’ kunnen tegengaan. Tom Overmans is universitair docent...

In de sociaalwetenschappelijke methodologie wordt vaak betoogd dat het stellen van de juiste vragen zeker zo belangrijk is als het vinden van mooie antwoorden. Misschien klinkt dat inmiddels een beetje als een wat sleetse platitude. Dat het wel degelijk nog steeds een geldige stelling is, bewijst het onderzoek van Bantema cs. naar ‘Burgemeesters in cyberspace’.[1]...

Van maandag 29 oktober tot en met zaterdag 3 november vindt de eerste Den Bosch Data Week (DBDW) plaats. Initiatiefnemers zijn de gemeente 's-Hertogenbosch, de Jheronimus Academy of Data Science (JADS) en de provincie Noord-Brabant. Met partners als VNG, Brand Loyalty, SAP, SPARK, en Platform Driven by Data van de Rabobank en VNO-NCW organiseren ze...

Van de ruim 1000 gemeenten die we in 1950 hadden zijn er nog maar 380 over. En volgend jaar nog maar 355. In dit tempo raken we de bodem – één enkele gemeente – al in 2051. Misschien gaat er op het laatste moment nog iemand op de rem staan, en krijgt de dalende lijn...

I quit, dat is eigenlijk hoe ik deze blog wilde noemen. Ik stop, ik houd er mee op, ik gooi de handdoek in de ring. Al jaren maak ik me hard voor innovatie bij de overheid. En ik niet alleen, het is een ware ontdekkingstocht waarbij ik veelal dezelfde mensen tegenkom. Mensen die jaar na jaar hetzelfde...

Goede schuldhulpverlening is laagdrempelig en toegankelijk en neemt de belangen van de burger serieus. Ook is het transparant en betrouwbaar en ligt er een redelijke afweging aan ten grondslag. Helaas blijkt dat niet alle gemeenten in gelijke mate aan deze ‘behoorlijkheidsnormen’ voldoen. Gemeenten kunnen beter. Bijvoorbeeld als het gaat om schuldhulp-verlening aan de groeiende maar...

Voor sommige gemeenten is burgerparticipatie nog een onwennig concept. Wij willen naar voren brengen dat ze burgerparticipatie zouden kunnen omarmen als een koninklijke weg naar beter beleid. Eén ding moet daarbij worden vooropgesteld. De meeste gemeenten (en dat geldt ook voor hogere overheden) hebben een bestuurlijke top-down-cultuur ontwikkeld die niet zomaar te veranderen is in...

Burgerparticipatie neemt toe. De afgelopen jaren worden inwoners steeds vaker betrokken bij lokale vraagstukken. Dit zien we het sterkst bij projecten over 'schoon, heel en veilig' in de eigen de wijk, van groenvoorzieningen tot buurtbarbecues. De overheid wil meer loslaten, burgers willen meedoen en de techniek maakt het makkelijker om dit te organiseren. Een win-winsituatie...

Op 29 oktober aanstaande vindt de Dag van de Stad 2018 plaats. Het thema is: de Stad in Balans. Projectleider Frank Reniers en burgemeester van gaststad Amersfoort Lucas Bolsius roepen steden, maatschappelijke partners en iedereen met goede ideeën op om deze in te dienen via de website DeDagvandeStad.nl.' De deadline nadert: 6 augustus. 'Het organiseren...

Grote gemeenten werken vaker samen dan kleine gemeenten. Gemeenten in Friesland en Limburg werken bijna alleen maar samen met gemeenten uit de eigen provincie. En gemeenten uit Zeeland werken wel samen met gemeenten uit Noord-Brabant, maar veel minder met gemeenten uit Zuid-Holland. Enkele in het oog springende bevindingen uit het van ons onderzoek naar samenwerking...

Op 18 en 19 juni was de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) aanwezig bij de Europese uitwisseling van de ICMA (internationale organisatie van lokale overheidsmanagers). Hoofd van het Bureau Sander van Waveren doet verslag. Deze week het tweede deel, waarin onder andere: gebiedsontwikkeling op een binnenstedelijke locatie en nieuwe uitleg, duurzaam bouwen met FutureBuilt, een gemeentefusie met...

Gemeenten hebben de bezuinigingen van de afgelopen jaren definitief achter zich gelaten. Door de uitbreiding van het aantal taken is er voor het tweede jaar weer groei in de bezetting. Bovendien verwachten gemeenten in meerderheid om ook in 2018 door te groeien. Dat blijkt uit de Personeelsmonitor 2017 van het A+O fonds Gemeenten. Het instroompercentage...

Op 18 en 19 juni was de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) aanwezig bij de Europese uitwisseling van de ICMA (internationale organisatie van lokale overheidsmanagers). Hoofd van het Bureau Sander van Waveren doet verslag. Deze week het eerste deel, waarin onder andere: de inrichting van lokaal bestuur in Noorwegen, de prioriteiten van Oslo als groene hoofdstad...

Publiek Denken organiseert dit jaar de achtste editie van de PD Top 100 Beste Ambtenaar. Deze verkiezing richt de schijnwerper op ambtenaren die een excellente prestatie hebben geleverd. Wie zijn de succesvolle sleutelfiguren bij de overheid? En wat maakt hen tot een voorbeeld voor anderen? Tot 15 oktober kunnen ambtenaren een collega nomineren. In totaal...

Vanuit de huidige gemeentelijke praktijk, via de periode na inwerkingtreding Omgevingswet, dromen over de toekomst van 'the real simcity'. Sneller is één van de doelstellingen van de Omgevingswet (verder OW). Gisteren via een collega een paar opvallende, hiermee nog niet gelijk geschakelde bureaucratische hobbels van de systeemwereld te horen gekregen. Hierdoor zullen bijvoorbeeld bij het...

Dit is het tweede van een serie van zes artikelen, waarin enkele overwegingen worden beschreven bij de inrichting van burgerparticipatie in een gemeente, met de gemeente als initiatiefnemer. Doel is een checklist te bieden voor de oordeelsvorming over het doel en de procesinrichting en over de te gebruiken instrumenten bij burgerparticipatie. Overigens wordt inmiddels ook...

Ik was laatst bij een vergadering waar we elkaar bijna niet lieten uitspreken. Ja, ik deed daar ook vrolijk aan mee. Want niets menselijks is mij vreemd. Ik vond het vermoeiend en stoorde me eraan. We kwamen namelijk niet veel verder en ik ben nogal van de daadkracht. Zeker als ik ook nog eens denk...

Onlangs is de nieuwe gesprekscyclus; continue dialoog gepresenteerd binnen een overheidsorganisatie in mijn netwerk. Deze is voor iedereen per 1 januari 2018 gestart en vervangt onder andere de huidige PWC/POP-gesprekken en -formulieren. De gesprekscyclus; continue dialoog is gericht op het realiseren van een meer prestatiegerichte cultuur, het versterken van eigenaarschap en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. ...

Om de grote vraag naar woningen in stedelijke gebieden op te vangen hebben steden, bouwers, ontwikkelaars en het rijk de handen ineen geslagen. Ze lanceerden onlangs een programma om de komende decennia één miljoen binnenstedelijke woningen te ontwikkelen. De beleidsmakers en bouwers zijn het eens: we moeten bouwen in de stad, veel en snel. Maar...

Sinds begin deze eeuw bestaat in Nederland een ondoorzichtige structuur in het veiligheidsbestel. De burger is het spoor bijster en weet bijvoorbeeld niet wat de veiligheidsregio precies doet, hoe de politie is georganiseerd en wat de dreigingsniveaus van terrorisme inhouden. Er is een spaghetti aan organisaties ontstaan waardoor het in de aanpak van kleinschalige calamiteiten...

Natuurlijk hebben we allemaal in de afgelopen jaren goed gekeken en geluisterd naar mensen als Wouter Hart en Simon Sinek. En werken we, juist in publieke organisaties, steeds meer vanuit de bedoeling. Focussen we op het 'waarom' en het 'wat'. Veel discussies over wat we doen en hoe we het doen worden gelukkig voorafgegaan door...

De implementatie van de nieuwe Omgevingswet: vanuit antropologisch inzicht weten we dat verandering geen eenvoudige van oud-naar-nieuw-beweging is. Maar dat de verandering ‘in het ondertussen’ plaatsvindt met bijbehorende onzekerheid. Dat (cultuur)verandering in dialoog ontstaat vanuit betekenisgeving. Oude routines zijn kennelijk heel hardnekkig. Aangeleerd gedrag is onderdeel van de organisatiecultuur. Dus van mij en jou. Dit...

Lokale politieke partijen bieden de kiezers een nieuwe herkenbaarheid. Nu al vormen ze eenderde van de lokale volksvertegenwoordigingen en de rek is er voorlopig nog niet uit. De landelijke partijen lukt het steeds minder goed om lokaal bestuurlijk en politiek talent aan te spreken, leden te werven en kiezers te overtuigen. Dat is primair een...

One man can make a difference. Iedereen kan een steen verleggen, iets nalaten, iets nuttigs doen. En dat hoeft niet per se iets groots en meeslepends te zijn. In mijn achterhoofd lonkt nog steeds dat kleine meisje dat Cliniclown wilde worden. Zal ik te oud zijn voor een tijdje ontwikkelingswerk? En dat idee om langs...

'Ik weet nooit wat ik moet zeggen tijdens een netwerkbijeenkomst of buurtbarbecue. Hoe doe jij dat,' vroeg een collega laatst aan me. Als ik niets te zeggen heb, stel ik altijd een vraag, want ik vind het leuk om te horen wat andere mensen te vertellen hebben. En ik vind het ook grappig om de...

In de roep om de zeggenschap van burgers te vergroten en werk te maken van burgerparticipatie zijn veel overheidsorganisaties aan het innoveren geslagen. Hoe radicaler het roer wordt omgegooid, hoe meer lof een organisatie oogst. Deze innovaties brengen echter ook de nodige risico’s met zich mee. Aan de hand van het voorbeeld van de gemeente...

Veel gemeenten ondernemen iedere vier jaar activiteiten om de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen te verhogen. Desondanks is die opkomst de afgelopen decennia flink gedaald en het verschil met de Tweede Kamerverkiezingen groter geworden. Het wordt tijd dat gemeenten voor een meer structurele aanpak kiezen. Figuur 1 laat zien hoe heftig de opkomst sinds 1970 aan...

Sara Hoogvliet gaat altijd met de trein. Goed voor het milieu en goed voor haar gemoed. In de trein lukt het haar om niet aan haar werk of haar dochter van een te denken. Ze is net dertig geworden en vorig jaar in Utrecht als programmamanager Nieuwe Stad begonnen. ‘De Nieuwe Stad is van iedereen,’...

Uniek is de functie van griffier binnen de overheid niet, er zijn meer adviseursfuncties binnen een vergelijkbaar politiek-bestuurlijk krachtenveld. Wel bijzonder is de werkgever van de griffier, de gemeenteraad. Het eigen werkgeverschap krijgt in de meeste gemeenteraden onvoldoende aandacht. Jammer voor de griffiers, maar vooral zonde voor de raden zelf. Ze doen zichzelf tekort als...

Het uur van de waarheid… Kunnen gemeenten leveren? was de uitdagende titel van het rapport van BDO over de verandercapaciteiten bij gemeenten. In nieuwsberichten werd het al wat stelliger: ‘Gemeenten missen leiderschap om succesvol te kunnen veranderen’. BDO onderzocht of gemeenten in staat zijn om de veelheid aan veranderingen die op gemeenten zijn afgekomen (en nog...

De burgemeesters in Nederland zijn opgeleid tot algemeen bestuurder. In overleg met het College van Wethouders en de gemeenteraad komt men doorgaans na veel overleg en in alle rust tot besluitvorming. Burgemeesters zijn echter niet de meest aangewezen personen om bij een ramp of crisis in de frontlinie te opereren. Wanneer een ramp of crisis...

Zelfs het best georganiseerde systeem kan zo af een toe een zetje gebruiken. Deliverology biedt dat extra zetje. De mechanische doping voor het overheids-peloton. Het is een ongelofelijk simpele manier van werken. Maar wel een manier van werken die je naast je reeds werkende systeem moet durven introduceren. Ondanks de geijkte vooroordelen over gemeentelijke organisaties,...

Stel dat je een gemeentelijke organisatie van de grond af mocht opbouwen. Hoe zou die er dan uitzien? Dat is de +1-gemeente. Een organisatie die past bij deze tijd en is voorbereid op de toekomst, met een klantgedreven dienstverlening en efficiënte bedrijfsvoering die optimaal gebruikmaken van digitale mogelijkheden. Waar de menselijke maat leidend is. Een...

We zijn doeners in Enschede. Betrokken en bevlogen bij onze stad, ons werk en onze directe collega’s. We spelen snel in op veranderingen, nieuwe taken, kansen, bezuinigingen: wij in Enschede gaan aan de slag. Het tekent de compacte en flexibele organisatie die de gemeente Enschede wil zijn.   Verkiezing Beste Overheidsorganisatie Vanaf 17 april gaat...

Wubbo Tempel werkte het grootste deel van zijn carrière in het bedrijfsleven. Drie-en-een-half jaar geleden werd hij wethouder in Korendijk. Daarna (waarnemend) burgemeester in Hellevoetsluis en inmiddels is hij (waarnemend) gemeentesecretaris in Oudewater. Zo’n snelle rondgang door het openbaar bestuur roept natuurlijk de vraag op om de functies te vergelijken. Wij vroegen hem naar zijn ervaringen...

Amsterdam is de grootste stad van het land. En dan zou je mogen verwachten dat de bestuurskwaliteit daar ook op orde is. Politieke partijen hebben een royaal arsenaal aan hoog opgeleide en creatieve leden om uit te putten voor raadsleden en bestuurders en het ambtelijk apparaat is groot en hoog ingeschaald. Toch kom je er...

In de gemeente Leeuwarden worden continue initiatieven genomen op het terrein van groen en stadslandbouw, sociale en sportieve activiteiten, zorg, cultuur, veiligheid, verfraaiing leefomgeving, recreatie. In het kader van Culturele Hoofdstad van Europa 2018 zijn daar nog ruim 700 culturele initiatieven bijgekomen. Hoe draagt de gemeentelijke organisatie bij aan hun succes? Verkiezing Beste Overheidsorganisatie Vanaf...

Gisteren kwam de Raad voor de financiële verhoudingen met het advies Eerst de politiek, dan de techniek. Daarin pleit de raad voor aanpassingen aan de Financiële-verhoudingswet om het vertrouwen in de financiële verhoudingen te kunnen behouden. Doel is een transparant systeem waarmee gemeenten hun werk goed kunnen doen. Voorzitter van de directieraad van de VNG Jantine Kriens reageert. Spelregels...

‘Burgemeester in oorlogstijd’ is een veelgebruikte metafoor geworden voor een categorie ethische dilemma’s waar publieke ambtsdragers voor kunnen komen te staan: wat als het ‘bevoegd gezag’ dat je dient ‘fout’ is, of immorele of zelfs illegale interventies wil plegen? Kan een nieuw boek over de burgemeester van een klein dorp – Zelhem – tijdens de...

Tegenwoordig zijn verbonden partijen niet meer weg te denken uit het publieke domein. In onze complexe netwerksamenleving hebben organisaties elkaar nodig om de benodigde kennis en expertise samen te brengen en in te zetten om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Deze constatering laat onverlet dat er vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de huidige manier waarop...

Woensdag hadden wij op school een zogenaamd ‘ouder-kind’-gesprek, een driehoek van juf, dochter (7) en ouders (wij). Daar stelde de juf aan onze dochter halverwege het gesprek de volgende vraag: ‘Wat of wie heb jij nodig om nog beter te kunnen samenwerken?’ Mijn gedachten dwaalden af - een familietrekje, zo bleek later in het gesprek...

Ook in Epe is hard gewerkt om de decentralisaties in goede banen te leiden. Is het voor een kleine gemeente moeilijker om te voldoen aan wetgeving en verwachtingen? Carla Kats, gemeentesecretaris van de gemeente Epe, is overtuigd dat dat niet zo is. ‘Maar het is wel nodig dat iedereen binnen de organisatie verder kan kijken...

Voor een onderzoeksessay voor Raadslid.nu mocht ik me bezighouden met de bestuurlijke rol(len) van de gemeenteraad. Uit gesprekken met onder meer raadsleden, griffiers en burgemeesters werd al snel duidelijk dat er een overkoepelende rol van de raad is, een functie die zijn ‘klassieke’ rollen - vaak aangeduid als volksvertegenwoordiger, kadersteller en controleur - overstijgt of...

De gemeentelijke overheid creëert omstandigheden voor maximaal ‘geluk’ en ‘zelfstandigheid’ van de individuele burger. Dat betekent ‘spelregels’ maken en handhaven, openbare voorzieningen maken en beheren, stimuleren van de samenleving met subsidies en zorgen voor een vangnet voor burgers die het niet zelfstandig redden. Onze medewerkers bereiden het gemeentebeleid voor, leggen het ter besluitvorming voor aan...

In april dit jaar is het Gemeentelijk Leernetwerk Open Data van start gegaan, een samenwerking tussen Kennisland (denk- en doetank voor maatschappelijke innovatie) en het Leer- en Expertisepunt Open Overheid. Een diverse groep van vijftien gemeenten komt in vijf sessies samen om te identificeren welke vragen zoal spelen rondom open data en hoe de antwoorden...

De gemeente Den Haag zet moeders in tegen radicalisering. In het project Oumnia Works leren moeders in de Haagse Schilderswijk hoe ze radicalisering van hun kinderen op tijd kunnen herkennen en hoe dan te handelen. De aanpak is een succes: het project komt na de zomer ook voor andere gemeenten beschikbaar. Het doel van Oumnia Works is...

Gemeenten moeten nou maar eens aan de bak. Ik ben helemaal klaar met het eindeloos machteloze getreuzel. Ik doel op het getreuzel om samen te werken op dienstverlening en informatievoorziening. Ik kan dat niet meer uitleggen als ik ook wil volhouden dat gemeenten de eerste overheid zijn die maatschappelijke meerwaarde leveren. Het hoeft weinig betoog dat...

Participatie voor gevorderden, zo kenschetst projectleider Ines Balkema ‘haar’ onderwerp Right to Challenge. Balkema is adviseur Inspraak en Participatie bij de gemeente Rotterdam. Rotterdammers die denken lokale voorzieningen en gemeentelijke taken efficiënter en beter te kunnen organiseren, kunnen de gemeente uitdagen. Daarbij is het belangrijk dat de buurt of wijk er beter van wordt. Balkema:...

Steeds meer worden de mogelijkheden van big en open data gezien binnen de overheid. Beschikbare data en technologische mogelijkheden bieden kansen om gerichter en pro-actiever te werken en kennis van en over inwoners intensief te benutten. Daarnaast stelt het inwoners in staat om bij te dragen aan transparantie, signalering, keuzevrijheid en legitimiteit van het bestuur....

De afgelopen twee jaar zijn er in Nederland tal van lokale G1000’en en andere vergelijkbare burgertoppen georganiseerd. De burgertoppen willen burgers zeggenschap geven over een eigen agenda voor de stad, maar ook invloed geven op het lokale beleid. In navolging van de G1000 in België, waarvan de Belgische schrijver David van Reybrouck een van de...

Een bewoonster klaagt over een grote plas water voor haar deur. De medewerker buitendienst van de gemeente Lansingerland moet uitleggen dat de gemeente dat niet meer gaat verhelpen. Een collega gaat juist met een inwoonster in een rolstoel de winkelstraat door om vast te stellen waar de afritten missen. Het zijn enkele van de werkzaamheden...

De ‘drie decentralisaties’ (oftewel de 3D’s) zijn, in strikt juridische zin, begin dit jaar voltooid. Het implementatietraject is op een enkel incident na, goed verlopen. Een enorme prestatie! De vraag is of de gemeenten dit huzarenstuk kunnen herhalen bij de implementatie van de Omgevingswet. Uiteraard verschillen de 3D’s van de Omgevingswet. Dit neemt niet weg...