Bewuster dan de afgelopen 35 jaar staan wij dit voorjaar stil bij onze vrijheid. Voor mij een reden om het boek Vrijheid van Angela Merkel te lezen om te begrijpen hoe zij als vrouw vanuit eem van de meest onvrije samenlevingen (de DDR) kon uitgroeien tot een voorganger in de westerse wereld.
Beeld: Geralt/Pixaby
Haar grootste kracht was dat zij steeds actief haar grenzen op zocht en bleef leren. Omgevingsbewust, zonder overmoed en altijd dienstbaar aan de maatschappij. Haar belangrijkste les is dat vrijheid aan de basis staat van onze maatschappij en in haar ogen alleen gestoeld kan zijn op democratische voorwaarden. Zonder democratie is er geen vrijheid, is er geen rechtsstaat en is er geen waarborg voor mensenrechten.
Juist nu staat dit samenspel weer steeds meer onder grote druk (zie ook de serie Turning Point: The Bomb and the Cold War). Op te veel plekken in de wereld maakt gezag opnieuw plaats voor agressieve (criminele) macht.
Definitie
Belangrijk is daarbij de definitie van vrijheid. Merkel keek namelijk naast de politieke dimensie ook naar de economische en sociale dimensies van vrijheid. Joseph Stiglitz maakt dat in zijn boek Road to Freedom expliciet door gebruik te maken van een holistisch concept dat verder gaat dan alleen individuele rechten. Het omvat ook de structurele voorwaarden die nodig zijn om echte keuzevrijheid en kansen voor iedereen te waarborgen.
In dat concept speelt de overheid een belangrijke rol door goede wetgeving te maken om het kapitalistische systeem te vernieuwen, zodat de vrijheid van enkelen niet ten koste gaat van anderen. Zelf denk ik dat de oorzaak om ons systeem te vernieuwen is ontstaan door het gebrek aan handhaving van ons huidige rechtssysteem en ons trage aanpassingsvermogen aan de snel veranderende wereld.
Digitale wereld en defensie
Dat brengt mij weer terug bij het boek van Angela Merkel. Zo geeft zij ons voor de komende tijd drie belangrijke reflecties mee. Naast dat er meer aandacht had moeten zijn voor de Brexit, had Europa zich meer moeten richten op de digitale wereld en de versterking van onze defensie. Drie onderwerpen waarmee we nu heel actief aan de slag zijn. Gelukkig wordt er namelijk weer meer verbinding gemaakt met het Verenigd Koninkrijk. Maar hoe betreden wij met hen dit complexe tijdperk?
Cyber(weerbaarheid), kunstmatige intelligentie en quantum zijn de cruciale vraagstukken geworden voor onze economie en defensie (op alle domeinen). Los van discussies over de NAVO-norm, denk ik dat elk land nu vanuit haar economische kracht naar (digitale) innovatie en defensie moet kijken. Door alle economische verschillen binnen Europa, ben ik er van overtuigd dat we vanuit dat gecentraliseerde principe snel ons decentraal complementair netwerk kunnen versterken.
Daar hoort ook een krachtige centrale aanpak bij tegen de ondermijning van onze democratische processen, zodat we onze vrijheid ook de komende decennia kunnen behouden.
Geraadpleegde literatuur
- https://www.allesoverboekenenschrijvers.nl/angela-merkel-vrijheid-autobiografie/.
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Turning_Point:_The_Bomb_And_The_Cold_War
- https://www.penguin.co.uk/books/461399/the-road-to-freedom-by-stiglitz-joseph-e/9781802065350.
- https://www.researchgate.net/publication/372795214_Routledge_Handbook_of_the_Future_of_Warfare.
- https://www.penguin.co.uk/books/461399/the-road-to-freedom-by-stiglitz-joseph-e/9781802065350.
- https://www.researchgate.net/publication/372795214_Routledge_Handbook_of_the_Future_of_Warfare.
- https://www.ynharari.com/book/nexus/.
Geef een reactie