Fouten in registraties verspreiden zich door gegevensuitwisseling als een olievlek over (overheids)organisaties, correctie van de gevolgen echter niet. Vaak is ook niet te overzien welke gevolgen een verkeerde registratie heeft bij andere overheden. In een serie van zes artikelen gaat Arjan Widlak van de Kafka Brigade in op de situatie van Saskia, die door dit probleem met grote, langdurige administratieve en financiële problemen wordt geconfronteerd.
Serie
Lees hier het tweede, derde, vierde deel vijfde en zesde deel van de serie.
Saskia’s Ford Escort wordt in 1998 gestolen. Ze doet dezelfde dag nog aangifte. Als de APK van haar auto vervalt, krijgt ze een brief om die te laten keuren. Dat is lastig als je auto gestolen is. Aanvankelijk denkt ze dat de aangifte nog niet verwerkt is, maar het blijkt het begin van een lange lijdensweg. Saskia zit vast in regels. Zestien jaar later, op 4 september 2014, lijkt alles tot een oplossing te komen. De politie in Rotterdam biedt excuses aan. De auto is in 1998 een dag na de aangifte teruggevonden. Dat is gemeld aan de RDW en de Belastingdienst, maar niet aan Saskia. Maar de vreugde blijkt van korte duur. Nu, weer jaren later, heeft Saskia nog steeds de onterecht betaalde boetes en aanslagen niet terug ontvangen. In een serie van zes artikelen belicht de Kafkabrigade wat er is gebeurd en belangrijker: wat we hiervan zouden moeten leren. In het laatste artikel doen we een oproep om Saskia te helpen. Maar ook om te zorgen voor een structurele oplossing. Want dit voorbeeld staat niet op zichzelf.
Digitale kooi
De casus Saskia is één van de cases die ten grondslag ligt aan het boek De Digitale Kooi (ISBN 978-94-6236-813-2) dat in februari 2018 bij Boom Bestuurskunde verscheen. Hierin worden de onbedoelde gevolgen van gegevensuitwisseling geanalyseerd aan de hand van haar ruggengraat bij de overheid: de basisregistraties. Tevens wordt hierin een aanzet gedaan voor een set van ‘algemene beginselen van behoorlijke ict’ die kunnen helpen de burger weer centraal te zetten.
Jarenlang denkt Saskia een conflict te hebben met de RDW, de Belastingdienst en het CJIB. Dit zijn immers de organisaties die haar aanslagen en boetes sturen. Het overleggen van haar aangifte van diefstal maakt geen indruk. Keer op keer refereren deze organisaties aan het kentekenregistratiesysteem. Daarin staat het voertuig op haar naam en dus is ze verantwoordelijk voor de belastingen, APK keuring, verzekering en de boetes als ze daaraan niet voldoet.
Ze wordt terugverwezen naar de politie, maar daar wordt ze weggestuurd aan de balie. In de computer was niets meer te vinden en dus kunnen ze niets voor haar doen. In die periode komt regelmatig de deurwaarder aan de deur en de politie – soms met zes man sterk, er wordt geschopt tegen de deur en gedreigd met gijzeling. Saskia is alleenstaand en heeft een dochtertje. Ze betaalt, want wat gebeurt er met haar kind als ze gegijzeld wordt? Ze leent geld om te kunnen betalen. En hoewel ze een aangifte heeft, is dit geen aanleiding om de zaak uit te zoeken. Saskia verliest haar baan, krijgt een uitkering en de vorderingen van de fiscus worden direct via de sociale dienst afgetrokken van haar sociale uitkering. Saskia kan daardoor haar reguliere lasten niet meer betalen. Vanaf 2000 krijgt ze stressreuma als gevolg van de spanningen.
Pas meer dan tien jaar later lukt het haar om de auto van haar naam te krijgen. In de registratie blijft de auto echter tussen 1998 en 2011 op haar naam staan: ‘De tenaamstelling is echter niet met terugwerkende kracht vervallen, omdat daarmee de zuiverheid van het register ernstig wordt aangetast.’ Met de vervallen tenaamstelling wordt het probleem niet opgelost.
Excuses
In maart 2014 stuurt Saskia een brief aan burgemeester Aboutaleb. En in juli 2014 wendt ze zich tot de Kafkabrigade. Als de Kafkabrigade contact opneemt met de toenmalig directeur van de RDW, laat deze het direct uitzoeken. Uit de documentatie blijkt dat de auto een dag na de aangifte terug op haar naam is gezet door de politie. Op telefoontjes, mailtjes, een brief van de Kafkabrigade aan de politie Rotterdam wordt niet gereageerd.
Pas na interventie van een medewerker van burgemeester Aboutaleb blijkt de politie alsnog bereid uit te zoeken wat er na de aangifte is gebeurd. De auto is teruggevonden, maar Saskia is hiervan niet op de hoogte gesteld. Waar de auto is, is onduidelijk. Die gegevens zijn vernietigd. Maar uit onderzoek van de Nationale Ombudsman in een vergelijkbare casus in dezelfde regio in dezelfde periode[1] blijkt dat in dergelijke gevallen een auto hoogstens een maand op het terrein van de politie blijft staan en daarna wordt verkocht. De politie biedt excuses aan. Het is dan 4 september 2014, de zaak lijkt opgelost. Het blijkt echter slechts het begin.
Footnote
- [1] 1998/317 Rapport Ombudsman “voertuig gevonden, maar niet gemeld’.
Geef een reactie