Hoe publiek leiderschap kan zorgen voor maatschappelijke meerwaarde


Wat hebben leiderschap en het Nederlands voetbalelftal met elkaar gemeen? Het zijn onderwerpen waar iedereen een mening over lijkt te hebben. Als we aan tien mensen vragen wat leiderschap is, is de kans groot dat er tien verschillende antwoorden uitkomen. Over leiderschap zijn niet voor niets boekenkasten vol geschreven maar van wisselende kwaliteit. Waar sommige boeken zich baseren op jarenlang gedegen empirisch onderzoek, lezen andere leiderschapsboeken bijna als een receptenboek waarmee je in 12, 7 of hoeveel stappen dan ook zorgt dat je zelf leiderschap gaat tonen. Eén van de grote problemen van dit soort boeken, is dat de auteur(s) geen rekening houden met de context waarin leiderschap wordt uitgeoefend.

Gelukkig is er de laatste jaren stilletjes aan steeds meer aandacht voor publiek leiderschap. In een veld dat jarenlang werd gedomineerd door psychologen en bedrijfskundigen, hebben de laatste tien jaar ook bestuurskundigen zich steeds vaker in de discussie gemengd. Juist het afwegen van de belangen van vele verschillende stakeholders, de specifieke eisen vanuit de politieke omgeving en het bewegen in een bureaucratische organisatie, maken het buitengewoon interessant en relevant om te kijken naar publiek leiderschap. Tegelijkertijd blijven nog veel vragen over leiderschap onbeantwoord.

‘Wat is de rol van publieke doelen in leiderschap’

Eén van de meest prangende vragen waar publieke organisaties mee bezig zijn, is hun ‘waarom-vraag’. Steeds meer organisaties, zowel in de publieke als de private sector, zijn bewust bezig met hun bedoeling: waartoe is de organisatie op aarde en welke maatschappelijke meerwaarde staat centraal? Juist in een bureaucratische omgeving is zo’n vraag buitengewoon relevant. Grote aantallen regels, strakke procedures en complexe administratieve systemen lijken soms af te leiden van wat eigenlijk de publieke opgave is van een organisatie. In zo’n context, kan (en wellicht moet) publiek leiderschap een belangrijke rol spelen. De vraag hoe publiek leiderschap kan zorgen dat de maatschappelijke meerwaarde wordt vertaald naar de dagelijkse praktijk, is echter niet zo één, twee, drie te beantwoorden.

Om te kijken welke rol leiderschap speelt bij het vertalen van de maatschappelijke meerwaarde naar de dagelijkse praktijk, zal onderzoek gedaan moeten worden naar de rol van publieke doelen in leiderschap. Tegelijkertijd staat de wetenschappelijke literatuur op dit thema nog in de kinderschoenen. Juist omdat doelen in publieke organisaties ambigu en complex zijn, is het belangrijk dat we onderzoeken hoe de bedoeling van een organisatie terug te zien is en hoe deze ervaren wordt. Het kan goed zijn dat de maatschappelijke meerwaarde in verschillende functies en verschillende rollen verschillend is. Een gevangenisbewaarder zal wellicht wijzen op het belang van resocialisatie van gedetineerden, waar iemand van de financiële administratie zal aangeven hoe belangrijk doelmatige besteding van publiek geld is.

‘Juist in complexe, bureaucratische omgevingen, kan publiek leiderschap een belangrijke rol spelen’

Juist in complexe, bureaucratische omgevingen, kan publiek leiderschap een belangrijke rol spelen in het doorbreken van barrières die verhinderen dat we werken volgens de bedoeling. Tegelijkertijd kan publiek leiderschap ook een rol hebben in het inspireren en stimuleren van werken vanuit de bedoeling. Gelukkig komen dit soort onderwerpen nu ook in het vizier van bestuurskundige onderzoekers. Want hoewel we in Nederland misschien wel 16 miljoen verschillende meningen over leiderschap hebben, zal niemand het een gek idee vinden om leiderschap en de maatschappelijke meerwaarde centraal te stellen in onderzoek!

Het Leiden Leadership Centre is een platform voor onderzoek en onderwijs op het gebied van publiek leiderschap. Meer weten? Bekijk de website van het Leiden Leadership Centre.

Vond je dit artikel interessant? Lees alle artikelen van: Eduard Schmidt
Deel dit artikel

Er zijn nog geen reacties op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*