Burgers moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Gij zult participeren, meedoen en meewerken! Het is een mantra dat klinkt in allerlei beleidsdomeinen en zo ook als het gaat om veiligheid. De bestrijding van criminaliteit en overlast ligt niet enkel op het bordje van wijkagenten en particuliere beveiligers. Nee, buurtbewoners en andere vrijwillige actievelingen horen hier eveneens hun schouders onder te zetten. Mooie woorden natuurlijk, maar die zijn makkelijker gezegd dan dat er daadwerkelijk successen worden geboekt.
Een pas verschenen studie van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum naar samenwerking tussen participerende burgers en de politie concludeert dat ‘de organisatie in het algemeen de meerwaarde van de vrijwilligers nog onvoldoende inziet dan wel beseft. Er wordt in de praktijk weinig tot geen invulling gegeven aan het idee dat vrijwilligers competenties en wellicht een eigen netwerk of specifieke kennis kunnen meebrengen, die interessant kunnen zijn voor de politie’. Eenzelfde beeld rijst op uit recent eigen onderzoek naar politievrijwilligers dat in samenwerking met de Stichting Maatschappij en Veiligheid verscheen. Hoewel er circa 3.500 politievrijwilligers in ons land werken, dringt zich de vraag op of zij eigenlijk wel worden gewenst. Het vrijwilligersbeleid van de Nationale politie schiet dermate tekort dat vrijwilligers teleurgesteld dreigen af te druipen.
‘Het vrijwilligersbeleid van de Nationale Politie schiet dermate tekort dat vrijwilligers teleurgesteld dreigen af te druipen’
Toch kan het ook anders. Een blik over de grens met Groot-Brittannië leert dat daar gelijkende discussies over actief burgerschap leven. Een Big Society noemde David Cameron dat. Zijn pleidooi voor het revitaliseren van de civil society kun je cynisch afdoen als een ordinaire bezuinigingsmaatregel en projecten met vrijwilligers lopen lang niet altijd vlekkeloos. Tegelijk is er positief nieuws te melden, nota bene op het terrein van veiligheid. Street Pastors vormen in Groot-Brittannië een snel groeiende groep vrijwilligers die de politie ondersteunt bij het in goede banen leiden van een nogal ruig uitgaansleven.
Inmiddels zijn er 14.000 van hen actief en de politie reageert enthousiast: door de zorg die de pastors bieden aan lieden met een glaasje teveel op, nemen zij de autoriteiten veel werk uit handen. Politiemensen zijn niet constant met dronkaards bezig en de aanwezigheid van Street Pastors op straat werkt preventief. Zij voorkomen opstootjes en zorgen ervoor dat bijvoorbeeld laveloze meisjes niet worden beroofd – of erger. Waarom dit project werkt? Misschien omdat Groot-Brittannië, anders dan ons land, een Crime and Disorder Act kent die samenwerkingsverbanden tussen allerlei lokale partners, waaronder burgers, bij wet regelt. Maar minstens zo belangrijk is de gedrevenheid en professionaliteit van de Street Pastors zelf. Zoals een van hen off the record opmerkte: ‘Die Big Society werkt eerder ondanks dan dankzij de overheid!’
Interessant artikel. Ik begin binnenkort als politievrijwilliger en ben benieuwd of het beleid echt tekort schiet en zo ja, op welk vlak.
Naast ‘niets doen’ en aansluiten bij de overheidsinitiatieven zijn er natuurlijk nog tal van andere mogelijkheden om te participeren op het gebied van veiligheid, bijv. meldingen doorgeven (via apps) of deelnemen in buurtpreventieteams. Deze initiatieven ontstaan inderdaad buiten de overheid om, maar of ze succesvoller / levensvatbaarder zijn dan initiatieven opgezet door de overheid? Ze zijn in ieder geval wel gevoed door noodzaak.
Eens! Met heldere afspraken en neuzen dezelfde kant op (bijvoorbeeld mbv genoemde Crime and Disorder Act) kom je een heel eind. Daarnaast inventariseren èn waarderen wat voor kapitaal je met je vrijwilligers in huis hebt. Overigens, wordt hier ook even aangestipt, denk ik regelmatig na over het vraagstuk van verdringing van betaalde krachten. Daar ben ik nog niet uit.
Bedankt voor jullie reacties! @ Ingrid: verdringing is inderdaad een discussie bij vrijwilligers in veiligheid. Je zou ook zo kunnen redeneren: er is nooit genoeg ‘blauw op straat’, dus in die zin zijn alle extra en ogen welkom! @ Denise: hopelijk ga je het goed hebben als politievrijwilliger. Vrijwilligers zelf zijn dik tevreden over hun werk (gemiddeld een acht). Over de organisatie, opleidingsmogelijkheden en facilitering van de politie zijn zij echter een stuk minder te spreken. Per eenheid en binnen eenheden zitten hier wel verschil in. Met hartelijke groet, Ronald van Steden
Ik ben 2 weken geleden begonnen bij de Nationale Politie, en ik merk dat de inbreng van vrijwilligers binnen de organisatie zeker wel gewaardeerd wordt. Ik denk dat hierbij eerder sprake is van hetzelfde probleem dat bij veel andere zaken binnen de Politie nu speelt, namelijk dat in veel aspecten nog gezocht wordt naar hoe hier het beste mee om kan worden gegaan, waar verantwoordelijkheden nu precies liggen, et cetera. Mijn verwachting is dat dit het vrijwilligersverhaal, net als al die andere zaken, hoe langer hoe beter zullen gaan.