De kloof tussen stad en platteland trekt steeds meer aandacht. Terwijl steden profiteren van economische groei en voorzieningen, staat de leefbaarheid in plattelandsregio’s onder druk. Hoe zorgen we dat beide gebieden vitaal blijven? Deze vraag vormt het uitgangspunt van de bundel Werken aan sociale kwaliteit in steden en op het platteland; nadenken, innovatie, participatie, waarin experts uit praktijk, andragologie en geografie hun inzichten delen.
De onderling sterk verschillende sociale kwaliteit in buurten, wijken, dorpen en steden staat centraal in deze bundel met 14 bijdragen vanuit de praktijk, andragologie en geografie. Wat zijn de vragen, problemen en – vooruit maar weer – uitdagingen op terreinen als politiek, zorg, onderwijs, leefbaarheid, duurzaamheid, solidariteit, regio-empowerment en zelforganisatie. Journalist Coen van de Ven constateert bijvoorbeeld dat de overheid de dorpen uitsluipt. ‘Plattelandsregio’s zagen hun toegang tot voorzieningen sneller dalen dan Randstedelingen of de bewoners van groeikernen als Zwolle en Eindhoven’ En: ‘Daar waar de voorzieningen het hardst terugliepen, groeien rechts-populistische partijen zoals PVV, Forum voor Democratie en de Boeren-Burger-Beweging bij elke verkiezing’. In politiek opzicht is er eker sprake van polarisatie.
Gevolgen van overheidsbeleid en oplossingen
Het Haagse ‘rendementsdenken’ (decentraliseren, privatiseren en bezuinigen) leidt ertoe dat in niet-stedelijke gebieden de leefbaarheid achteruitgaat. Daar is men afhankelijk van de sociale infrastructuur, burgerinitiatieven en geslaagde vormen van participatie en lobby. Onvermijdelijk is het toenemende onbehagen over deze ontwikkeling. Het leidt mede tot een negatief imago en stigmatisering van het platteland, iets dat consequenties heeft voor migratiepatronen van hoger opgeleiden en uiteindelijk leiden tot een zeker onbalans in dorpen. Door beleidsmatig en bestuurlijk maatwerk te leveren op grond van ‘gebiedsgerichte dialogen’ en vraaggestuurde oplossingen – iets waar de Regio-deals ook voor staan – valt er veel te verbeteren.
Toekomstige samenwerking en toekomst
En is er – in ons land en Vlaanderen – eigenlijk wel of nog sprake van tegenstellingen tussen stad en land? Of, zoals in een bijdrage wordt gesteld, is hier sprake van ‘duurzame dynamiek’? Hoewel de ontwikkelingen op het platteland en in de steden vaak tegenover elkaar gesteld worden, vloeien ze in werkelijkheid steeds meer in elkaar over. ‘Het platteland gaat op in een stedelijke omgeving en steden hebben steeds meer platteland nodig’. Er staat in ieder geval een groot onderzoek naar de relatie tussen stad en platteland op de rol. De Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (NWO) heeft daarvoor 5,5 miljoen euro ter beschikking gesteld. Met als centrale vraag: hoe kunnen stad en platteland samen optrekken in grote opgaven zoals de landbouwtransitie, de woningbouwopgave en klimaatbestendig waterbeheer?
Ton Notten, Brenda de Jong en Gerrit Kappert (redactie): Werken aan sociale kwaliteit in steden en op het platteland; nadenken, innovatie, participatie, 242 blz., ISBN 978-94-6371-517-1, Gompel&Svacina, Antwerpen/’s-Hertogenbosch, 2024.
Geef een reactie