Pieter Tops, bijzonder hoogleraar Ondermijningsstudies aan de Universiteit Leiden (en daarvoor lange tijd hoogleraar Bestuurskunde aan de Tilburg University), tevens Lector Politie & openbaar bestuur bij de Politieacademie en directeur van de Stichting Maatschappij & Veiligheid, gaat in op de effecten van de coronacrisis op de georganiseerde misdaad, met nadruk op georganiseerde drugscriminaliteit.
De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis.
Het antwoord op de vraag wat die effecten zijn blijkt simpel: de drugscriminaliteit, met zowel export (bijv. cannabis, XTC, amfetamine, meth-amfetamine) als import (bijv. cocaïne) heeft niet tot nauwelijks geleden onder de crisis. Op grote schaal bleef Nederland deze drugs produceren en distribueren, en bleven de daarmee gemoeide geldstromen op peil. (In 2017 betrof de productie van drugs ongeveer 18, miljard euro, en de import rond de 4 miljard euro.) Met alle gevolgen van dien voor het maatschappelijk systeem, wat bekend staat onder de noemer van ‘ondermijning’. Hoewel er geen publieke boekhouding is, en hoewel er wel wat lichte effecten waren, bijvoorbeeld in relatie tot de sluiting van Schiphol of het inbreken op het communicatiesysteem (met name via de cryptotelefoons), kunnen we vaststellen dat de drugswereld niet onder de crisis heeft geleden, en dat ze er soepel op ingespeeld heeft. Deze wereld blijkt een ‘complex adaptief systeem met grote veerkracht’, zoals dat tegenwoordig heet. De productie kon dankzij goede voorraden aan grondstoffen doorgaan; de bestaande distributielijnen (via water, het dark web, postpakketten) konden gewoon gebruikt worden; nieuwe distributielijnen werden geopend, zoals drugstransport via het transport van mondkapjes, als deklading. Het blijkt een flexibele wereld te zijn, met weinig hiërarchie, en veel netwerken, een soepel en veerkrachtig systeem, met organiserend vermogen.
*Zie OMOOC.nl voor colleges en webinars in tijden van de coronacrisis en de website van de Vereniging voor Bestuurskunde voor meer informatie over de Special State of Science reeks.
