Er wordt regelmatig geklaagd dat het gemeentelijke landschap van digitale dienstverlening zo versnipperd en divers is. En eerlijk is eerlijk, dat is ergens wel een terechte observatie. Bovendien is het aannemelijk dat we daardoor kansen laten liggen om onze dienstverlening efficiënter en eenduidiger in te richten.
Tegelijkertijd zit er ook een positieve kant aan deze diversiteit: we zijn kennelijk als gemeenten stuk voor stuk in staat om zelf het wiel uit te vinden. En daarmee kunnen we niet ontkennen dat gemeenten over een enorme innovatieve kracht beschikken! Tot nog toe hebben we onze diversiteit en versnippering beschouwd als een zwakte, maar eigenlijk is dit gewoon een heel goed teken.
‘Gemeenten zijn stuk voor stuk in staat
om zelf het wiel uit te vinden’
En er is nog meer goed nieuws, want de laatste jaren komt de wens en behoefte tot samenwerking steeds nadrukkelijker tot uiting. Dit bleek bijvoorbeeld bij de massale onderschrijving van de uitgangspunten van Samen Organiseren tijdens de ledenvergadering van de VNG eind 2016. Er is momentum en er wordt gewerkt aan de nadere uitwerking van het programma om tot een krachtige digitale overheid te komen.
Wat we nu vooral nodig hebben is richting. Dat is overigens iets anders dan sturing. Er is geen behoefte aan grootschalige projecten, met plannen van aanpak die gedateerd zijn voordat we met de uitvoering ervan kunnen beginnen. Of met een zware centrale regie tot op het niveau van de uitvoering.
Richting vraagt vooral om een gezamenlijk beeld van hoe de digitale overheids- dienstverlening in de informatiesamenleving eruit zou moeten zien. En dat moet niet een abstract idee blijven, maar gewoon concreet en afgebakend. Welke diensten we daarin mee willen nemen, en welke ook niet.
Met de Generieke Digitale Infrastructuur zijn we al een eind op weg, maar dit voelt nog niet als een volledig en uitgebalanceerd eindbeeld. Het ‘model Estland’ biedt voor velen alvast een mooie doorkijk naar een mogelijke toekomst, iets verder aan de horizon. Wat overblijft is het mobiliseren van de eerder genoemde innovatieve kracht om daar te komen.
Innovatie à la carte
Om gericht op pad te kunnen gaan is mijn voorstel om De PilotStarter van de VNG om te draaien. In de huidige opzet is De PilotStarter een instrument om alle spontane ideeën voor vernieuwende pilots uit alle hoeken van het land in beeld te krijgen, het draagvlak ervoor te toetsen, de realisatie in meer samenhang te organiseren, en waar mogelijk op te schalen. Een zeer waardevol instrument in de zoektocht naar samenhang en samenwerking. Maar het levert vooral een samengesteld beeld op van alle losstaande, en daarmee onsamenhangende, ontwikkelingen.
‘Door De PilotStarter om te keren
krijg je innovatie à la carte‘
We zouden De PilotStarter omgekeerd kunnen beschouwen als een à la carte menukaart. Op het menu staan alle onderdelen waaruit de digitale overheidsdienstverlening zou moeten bestaan. Van infrastructuur, tot portalen, tot transactieplatforms, communicatiekanalen tot specifieke diensten en de daaromheen georganiseerde persoonlijke ondersteuning als achtervang. Waarvan we met elkaar hebben bepaald: dit is ons palet aan overheidsdienstverlening. Alles in een modulaire opzet en op basis van afspraken over compatibiliteit, integraliteit en connectiviteit (hoe meer ‘-eit’, hoe beter), zodat los ontwikkelde brokjes altijd in verbinding staan met het geheel.
Samen op weg
Op basis van dit totaalpakket kunnen innovatieve gemeenten kunnen in samenwerking met private partijen, andere overheden, inwoners en ondernemers, intekenen op het klantgericht ontwikkelen van een specifiek brokje dienstverlening. Wanneer het onderdeel ‘gereed’ is (waarbij ik me van harte aansluit bij het uitgangspunt van ‘permanent bèta’ van de Studiegroep Informatiesamenleving en Overheid), wordt het aangesloten op het geheel en kunnen andere gemeenten deze dienst gaan afnemen. Deze werkwijze zou een mooie route richting het realiseren van de +1-Gemeente kunnen zijn.
Wat resteert is een passende naam die ons helpt om koers te houden. Zoiets als ‘Retratstoliped’. Dat is gewoon De PilotStarter omgedraaid. Wellicht niet makkelijk uit te spreken, maar wel te reproduceren, en het klinkt voor de liefhebber wellicht nog een beetje Ests ook!
Geef een reactie