Over Europa decentraal
Kenniscentrum Europa decentraal helpt decentrale overheden al sinds 2002 met het correct uitvoeren van Europees recht en beleid. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk krijgen van het kenniscentrum antwoord op vragen over Europese wet- en regelgeving. Dat doen wij onder andere door middel van een nieuwsbrief, een actuele website en een helpdesk. Europa decentraal is een onafhankelijk kenniscentrum en is opgericht door het ministerie van BZK, de VNG, de UvW en het IPO.
Voor het rapport Bridge! deden wij in opdracht van het ministerie van BZK onderzoek naar waar lokale en regionale overheden (gemeenten, provincies en waterschappen) in de praktijk tegenaan lopen bij het toepassen van Europese regels. In Bridge! vindt u negen concrete voorbeelden hiervan. Deze voorbeelden zijn fictief, maar zijn gebaseerd op reële vraagstukken die bij decentrale overheden spelen. Deze keer Access2Fiber.
Access2Fiber is een casus die gaat over de aanleg van breedbandinfrastructuur in afgelegen gebieden. In een buitengebied van een provincie is ongeveer 15 procent van de bedrijven en huishoudens niet aangesloten op vaste (en snelle) kabelinfrastructuur. Zij hebben alleen verbinding met internet via een satelliet of via een koperen leiding, wat erg traag en onstabiel is. De EU wil betaalbare toegang tot snel internet voor alle burgers en bedrijven in de lidstaten bewerkstelligen. Daarom zijn er onder andere via het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI), financiële middelen beschikbaar gesteld voor de aanleg van snel internet.
‘De EU wil betaalbare toegang tot snel internet voor alle burgers en bedrijven in de lidstaten bewerkstelligen’
Uit gesprekken die de provincie houdt met marktpartijen, blijkt dat zij vanwege de hoge kosten geen interesse hebben om op korte termijn snel breedband aan te leggen in de buitengebieden. De provincie wil daarom een subsidie verstrekken, zodat marktpartijen particulieren en bedrijven in afgelegen gebieden aan kunnen sluiten op snel internet. De provincie moet hierbij wel de staatssteunregels voor breedband toepassen. Deze regels maken onderscheid tussen zwarte gebieden (waar geen sprake is van marktfalen), grijze gebieden (waar slechts één marktpartij aanwezig is) en witte gebieden (waar sprake is van marktfalen). Na onderzoek blijkt dat er in de provincie sprake is van een lappendeken aan zwarte, grijze en witte gebieden.
In de weg
Voor elk gebied gelden andere regels. Er kan alleen gemakkelijk steun verleend worden aan ‘witte’ gebieden, maar niet wanneer het gaat om steun voor de aanleg van breedband in ‘zwarte’ en ‘grijze’ gebieden. Om steun te mogen verstrekken voor die laatste gebieden, moet de provincie een lange en zware aanmeldprocedure volgen bij de Europese Commissie.
Het gevolg is dat er in de witte gebieden relatief gemakkelijk snel internet gerealiseerd kan worden. Maar niet in de grijze gebieden, die pal naast de witte gebieden liggen. De staatssteunregels maken het de provincie niet gemakkelijk om steun te verlenen voor de aanleg van snel internet, terwijl dit wel een Europese beleidsdoelstelling is. De staatssteunregels staan een integrale benadering van het buitengebied in de weg.
‘De staatssteunregels maken het de provincie niet gemakkelijk om steun te verlenen voor de aanleg van snel internet’
De casus Access2Fiber is inmiddels ook bekend in Brussel; het REFIT Platform over better regulation, dat wordt voorgezeten door eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans, verwijst ernaar in een van zijn opinies. De taak van dit platform is het identificeren van mogelijkheden voor verbetering van bestaande Europese regelgeving op het vlak van efficiëntie. Hier leest u meer over het REFIT Platform en de opinies van het platform.
In Nederland speelt zich momenteel veel af op het gebied van breedband en staatssteun. Het ministerie van Economische Zaken brengt op dit moment de behoefte aan een nationale koepelregeling in kaart. Op deze manier zouden niet alle overheden afzonderlijk naar de Europese Commissie hoeven te gaan om goedkeuring te vragen voor het verlenen van steun met betrekking tot de aanleg van breedband.
Bij een aantal van deze initiatieven zijn onder andere het ministerie van BZK, de VNG, het IPO breedband overleg en Europa decentraal betrokken. In dit nieuwsbericht leest u hierover meer.
Vorige artikelen
In het eerste artikel schreven wij over het voorbeeld van appelboer Johan. Boer Johan wil zijn appels óók lokaal gaan verkopen, maar loopt hierbij aan tegen lange staatssteunprocedures. In het artikel daarna ging het over een kleine dwergvleermuis, die de macht heeft om een gebiedsontwikkelingsproject tegen te houden.
De andere voorbeelden uit Bridge! zullen de komende tijd op dit platform besproken worden. Herkent u de voorbeelden? Of komt u in uw werk bij een gemeente, provincie of waterschap wel eens regels tegen die te complex of onuitvoerbaar lijken te zijn? Kom daar dan vooral mee over de brug en maak een melding in ons Signaleringsloket.
Op de webpagina over Access2Fiber vindt u meer informatie en een juridische onderbouwing bij dit onderwerp.
