Beste Merlijn en Lisette,
In deze wekelijkse reeks onderzoeken Merlijn Ballieux, Martijn Jebbink en Lisette de Waard de praktijk van samenwerken aan complexe maatschappelijke opgaven. Van binnen en van buiten.
In onze vorige brieven hadden we het over afhankelijk zijn en over het verschil tussen samenwerken en afstemmen. Shervin Nekuee gaf een gepassioneerde reactie en pleitte voor een hereniging van ambtenaren met de samenleving. Wat zou het fantastisch zijn als we die authentieke zoektocht van 40 dagen ondernemen. Want veel ambtenaren zijn steeds minder verbonden met de mensen die de overheid nodig hebben. In de toeslagenaffaire werden mensen jarenlang op alle niveaus níet gehoord en de vanzelfsprekendheid waarmee dat gebeurde was schokkend. Het was macht op zijn lelijkst: de macht om geen moeite te doen.
Als wij als ambtenaren niet meer voelen dat ons handelen grote invloed heeft op het welzijn van mensen die we nooit ontmoeten, dan raakt de overheid haar gezag kwijt. In het publieke debat wordt veel gesproken over de vertrouwenscrisis tussen overheid en burger. In vertrouwen komt veel samen: elkaar zien, macht en onmacht, geven en ontvangen, zeggen en doen, toegang en uitsluiting. De kern blijft: het gaat om een relatie. Logisch dat mensen meer vertrouwen hebben in organisaties die dichtbij zijn, zoals de politie en de gezondheidszorg, dan in organisaties die onzichtbaar zijn.
De vraag die we onszelf kunnen stellen is: ben ik echt bereid om moeite te doen voor mensen die ik nooit ontmoet?
Gelukkig zie ik regelmatig mensen die vanuit een grote persoonlijke gedrevenheid inkleuring geven aan de ‘menselijke staat’. Zij werken vaak in tijdelijke programmateams die buiten de gebaande paden bewegen. De weg naar verandering is hobbelig en lang, maar veel andere wegen zijn er niet. Deze grondhouding van één been in het systeem en één been daarbuiten spreekt me ook persoonlijk aan, omdat ik zelf vaak een buitenbeentje ben. En nu ik tijdelijk in Rome woon, moet ik ook meer m’n best doen om in verbinding te blijven. Een voordeel is er denk ik ook: mijn blik op hoe we werken wordt scherper omdat veel ruis is weggevallen.
Wat mij betreft is aandacht het beste dat wij als ambtenaren kunnen geven. Het helpt ons om focus te houden op de bedoeling van het werk en de maatschappelijke opgaven. In de samenwerking tussen overheden ging het gesprek vaak over geld en probeerden we één overheid in codes en akkoorden vast te leggen. Maar de kern blijft: wat willen we samen tot stand brengen en wat merken mensen daarvan? Mooi om te zien hoe Wietske Veltman, Programmamanager/Kwartiermaker Samenwerkingsagenda één Overheid, met mensen in het hele land bezig is om werken vanuit vertrouwen sterker te maken.
Dat is misschien wel de grootste uitdaging voor iedereen met macht: om te luisteren, nieuwsgierig te zijn, echt samen te willen werken. Kortom: moeite te doen, voor elkaar.
Wat vind jij hiervan? Deel je mening onder in de commentaarsectie.
Geef een reactie