Ambtenaar

Hoe kan de overheid een aantrekkelijke werkgever zijn in deze krappe arbeidsmarkt? Wendbaar ABC van Basile Lemaire is ontstaan uit in de praktijk opgebouwde, herkenbare elementen en dito aanpak, die laagdrempelig en visueel van aard is, vindt Robbert Coops. Op 13 oktober vindt in Den Haag in de Fokker Terminal een vakbeurs plaats speciaal gericht...

De discussies over en tijdens de totstandkoming van de Nationale Omgevingsvisie waarin het toekomstige ruimtelijk ordeningsbeleid werd geschetst, kenden een bekend patroon. Enerzijds was er kritiek op het ontbreken van een “integrale visie”, altijd een makkelijk argument van stuurlui aan de wal. Anderzijds bestond er weinig vertrouwen in het realiseren van de doelstellingen, zowel qua...

Nederlandse ambtenaren krijgen regelmatig te maken met negatieve associaties. Lui, rigide, star, 9 tot 5 mentaliteit: dat zijn niet bepaald de meest complimenteuze termen om mee geassocieerd te worden. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar deze negatieve associaties met ambtenaren, maar hierin ontbreekt het perspectief van de ambtenaar. Welke impact hebben deze negatieve associaties op...

Hi Martijn en Merlijn, Dank voor jullie brieven. Om beeld te creëren bij taal start ik altijd eerst met associëren. Ik knip en structureer jullie zinnen en kijk vervolgens wat boven komt drijven. Dat laat ik een tijdje resoneren, zowel in mijn logica als in mijn gevoel. In deze wekelijkse reeks onderzoeken Merlijn Ballieux, Martijn...

Een veel gehoord samenlevingsverwijt jegens Haagse politieke beleidsmakers is dat zij in ivoren torens zitten. Losgezongen van de ‘echte’ mensenwereld. Opgesloten in een institutionele wereld van modellen, ronkend politiek egogedrag, spelletjes en bedroevende analyses. Met een beklemmend onvermogen om aan zelfkritiek te doen. Arm volk dat zucht onder het juk van deze ondraaglijke lichtheid van...

Het Instituut voor Briljante Mislukkingen (IvBM) zet zich in voor het faciliteren en toegankelijk maken van leerervaringen. Myrthe Stijns sprak met Paul Iske, hoogleraar Open Innovation & Business Venturing aan de Universiteit Maastricht en oprichter van IvBM, over ‘briljante mislukkingen’ en wat de overheid hiervan kan leren. Je voert een strijd tegen de georganiseerde domheid....

Politici hebben verschillende afweermechanismen waardoor (soms zeer belangrijke) informatie uit de samenleving hen niet bereikt, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Waarom handelen politici en ook ambtenaren zo? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat belangrijke informatie de politiek wel bereikt? In een reeks artikelen gaan verschillende auteurs op zoek naar antwoorden op...

Op 16 maart 2022 vinden in de meeste Nederlandse gemeenten gemeenteraadsverkiezingen plaats. Op veel plekken wordt daarom gewerkt aan overdrachtsdossiers en inwerkprogramma’s voor raadsleden en bestuurders. In Almere voegen we daar het perspectief van een trendverkenning, Tijd voor Toekomst. Trendverkenning Almere 2026, aan toe. Een nieuwe raadsperiode, daar kun je wel wat toekomstperspectief bij gebruiken,...

Waarom gaan kiezers stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen en waarom blijven ze thuis? Nicolette Ouwerling en Anne van de Meerakker van bureau Citisens presenteren onderzoek naar de motieven van stemmers en niet-stemmers en eindigen met een aantal tips. In deel 5 van Lokaal bestuur in perspectief: hoe kunnen gemeenten de opkomst bevorderen? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen...

Werkt politieke voorkeur door in beleid en werk? Dat lijkt wel mee te vallen. Nederland heeft sterke institutionele mechanismen waardoor voorkeur en achtergrond geen grote invloed hebben op werk en beleid. Onder advocaten zijn VVD en D66 populair, leraren (specifieker, leden van de Algemene Onderwijsbond) stemmen vaak op GroenLinks en bij ambtenaren blijken D66 en...

Een kompas en bijbehorende richtingen voor publiek leiderschap staan centraal in de nieuwe visie op publiek leiderschap die Mark Frequin onlangs opleverde in opdracht van Bureau ABD. Sandra Groeneveld en Ben Kuipers van het Leiden Leadership Centre van de Universiteit Leiden legden uitgangspunten uit het Kompas voor publiek leiderschap langs de wetenschappelijke meetlat. Mark Frequin,...

Voor ambtenaren is het in de praktijk lastig om een evenwicht te vinden tussen wat bestuurders willen en wat goed is voor de samenleving. Een beroepsopleiding voor de ambtenaar zou helpen om dat evenwicht beter te vinden en bovendien het vertrouwen van de burger in de overheid te vergroten. Peter van Hoesel en Rob van...

De vele misstanden die de laatste tijd over het overheidsoptreden naar buiten komen doen vrezen dat de publieke zaak zélf in een crisis verkeert. De afronding van de kabinetsformatie laat ons dat alles heel even vergeten. Twintig ministers en negen staatssecretarissen, waarvan er enkele van buiten de kring van de overheid komen, en die de...

Bij woningcorporaties, onderwijs- en zorginstellingen zijn het afgelopen decennium verscheidene ervaren bestuurders van hun voetstuk getuimeld. Vaak zaten krachtige bestuurders al lang op hun plek en kregen zij in de loop der tijd steeds minder tegenspel, zien Meike Bokhorst en Sjors Overman. Op welke manier zijn signalen van bestuurlijk verval te herkennen? En welke rol...

Opgavegericht werken wordt in onze tijd gepresenteerd als hét antwoord op de uitdagingen waar het publieke domein zich voor gesteld ziet. Het idee is dan dat organisaties niet langer de eigen taak en bedrijfsvoering als vertrekpunt nemen, maar in plaats daarvan de gezamenlijke opgave centraal stellen waar zij met anderen aan willen werken, zoals het...

Met zoveel politieke en beleidsmatige onrust en onkunde is het hoog tijd voor een nieuwe aanpak, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Zij maken een analyse van de huidige problematiek en doen tien aanbevelingen om tot een rationele benadering van beleidsontwikkeling te komen. De meeste Nederlanders vragen zich af hoe de vastgelopen politiek...

De Universiteit Utrecht, de Vereniging voor Bestuurskunde, de Vereniging voor Overheidsmanagement en platform O organiseren het Succesverhalenfestival 2021. Iedereen die betrokken is bij de publieke sector wordt uitgenodigd om waargebeurde, maar vooral ook mooi vertelde verhalen in te sturen over kleine en grote overwinningen in overheidsland. Scott Douglas beschrijft hoe verhalen geloofwaardig, relevant en invoelbaar...

We mogen dan wel allemaal computers gebruiken op kantoor, maar eigenlijk werken we nog steeds als vroeger. Dat komt volgens Martijn Aslander onder andere door een gebrek aan digitale fitheid. De filosoof en digitale fitheidspionier ziet die situatie langzaam maar zeker kantelen. Als je begon met werken, pakweg 40 of 50 jaar geleden, kreeg je...

Wat is effectief leiderschap? Wat weten we van de ontwikkeling en het ontwikkelen van goede managers en leiders? Titus Mars bericht vanuit een groeiend wetenschappelijk vakgebied. De ESRAD, European Society for Research in Adult Development, organiseerde haar zevende twee-jaarlijkse conferentie. Mars volgt de ESRAD sinds 2016, toen hij er een paar maanden te laat achter...

De ambtelijke dienst is wel eens aangeduid als de vierde macht. Meestal wordt daarmee gedoeld op wat je zou kunnen noemen het – ongewenste - eigenmachtig optreden van de ambtelijke dienst. Na de ervaringen met de Toeslagenaffaire klinkt juist de kritiek dat de ambtelijke dienst te weinig eigen verantwoordelijkheid heeft getoond. Hoe zit dat? Kun...

Hoe kom je als buitenpromovendus te midden van de ambtelijke hectiek tot intellectuele verdieping en hoe zorg je ervoor dat je proefschrift je loopbaan vleugels geeft? Meike Bokhorst en Pauline Westerman schreven er het boek Promoveren als bijbaan over. Steeds meer rijksambtenaren ambiëren een academische schaduwcarrière. Zij zetten zich aan het schrijven van een academisch...

Er zit nog geen vaart in de formatie, maar uiteindelijk zal er een nieuw kabinet op het bordes staan. Dat kabinet zal nieuwe plannen en ambities entameren en deze zullen worden uitgewerkt tot beleidsprogramma’s. Veel zaken zullen bij het oude blijven en soms krijgt bestaand beleid een nieuw jasje om de ‘look & feel’ van...

De huidige tijd vraagt om nieuwe vormen van beleidsontwikkeling. Dat stellen Peter van Hoesel en Max Herold in hun boek Beleidsontwikkeling in de 21e eeuw, hier besproken door Rob van Engelenburg. Een verfrissende kijk op beleidsontwikkeling, meent Van Engelenburg, die hoopt dat beleidsmakers gaan leren en experimenteren. Beleidsontwikkeling in de 21e eeuw. Het is een...

Ambtenaren, ambtelijk gedrag en ambtelijke managers staan onder druk. Ambtenaren dienen te veranderen en voor alles openheid, inhoud en menselijkheid na te streven. Dat zijn mooie aangrijpingspunten, vindt Mirko Noordegraaf, maar ze zijn te romantisch. Beter is het om te zorgen voor nieuw ambtelijk elan, met realistische verlangens en met een praktische professionalisering van ambtelijk...

Besturen en uitvoeren zijn mensenwerk. Een van de vele lessen uit de toeslagenaffaire is dan ook dat de overheid meer aandacht moet besteden aan responsiviteit als kernwaarde van goed openbaar bestuur, stelt Peter Verheij. Goed bestuur gaat niet alleen om systemen en regels, maar om mensenwerk waarbij luisteren, signaleren en corrigeren een centrale plaats innemen....

Regeldruk is onder ambtenaren geen populair thema. Liever innovatie. En mag het geen eis zijn dat innovatie een maatschappelijk probleem oplost. Want, zo heet het dan, de overheid moet toch ook verkennen wat de mogelijkheden van een technologie zijn? Regeldruk daarentegen is meetbaar gemaakt en dus afrekenbaar. Tussen 2012 en 2017 moest de regeldruk met...

In augustus 2020 overleed Arthur Docters van Leeuwen, jarenlang een gewaardeerd topambtenaar en bovendien een markante persoonlijkheid. Jozias van Aartsen en Roel Bekker bespreken de nalatenschap van Docters van Leeuwen en reflecteren op het ambtelijk vakmanschap. ‘Het uitgesproken karakter van Docters van Leeuwen staat in schril contrast met de ambtelijke schuchterheid van tegenwoordig.’ Arthur Docters...

Een tijd geleden werd ik geïnterviewd door twee ambtenaren van de Algemene Rekenkamer over het stelsel van basisregistraties. Dit zijn tien belangrijke registraties over waar mensen verblijven (BRP), hun inkomen (BRI), adressen (BAG) en meer. Deze gegevens bepalen of je een toeslag krijgt, fraudeert, belasting moet betalen en duizenden andere zaken. Al in 2014 constateerde...

Goed functionerend beleid ontwikkelen is bepaald geen sinecure, maar de fijne kneepjes van het vak worden beleidsambtenaren niet bijgebracht. Het is dan ook hoog tijd dat naast theoretische opleidingen in bestuurskunde een praktijkgerichte opleiding komt voor beleidsambtenaren, stellen Max Herold, Peter van Hoesel en Mathieu Weggeman. In de moderne samenleving doen beleidsambtenaren belangrijk werk. Daar...

De Kinderopvangtoeslagaffaire zorgde voor enorm leed bij de slachtoffers en bracht grote fouten aan het licht bij de overheid. Hans Wilmink wil voorbij de schuldvraag kijken en trekt vijf lessen uit de Toeslagenaffaire. ‘Het is tijd voor een nieuwe impuls voor het ambtelijk vakmanschap.’ De Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) heeft haar verhoren over de Toeslagenaffaire afgerond...

Het ministerie van BZK hanteert zeven beginselen van goed bestuur, maar die zijn lang niet bij elke ambtenaar bekend. Henk Bruning en Hans Stukart pleiten voor een leerprogramma over de zeven beginselen van goed bestuur. Dat leert ambtenaren om te gaan met morele dilemma’s en bereidt hen voor op deugdelijk bestuur rondom de complexe maatschappelijke...

Op 9 november 2020 worden de awards uitgereikt voor de Overheidsmanager van het Jaar en Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2020.Welke manager of organisatie is in staat om op een juiste manier in te spelen op complexe opgaven? En wie weet ook in roerige tijden het verschil te maken? De verkiezingen hebben het doel om...

De rijksoverheid ontwikkelt zich tot een middenbestuur. Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in het Signalement Rijksoverheid als middenbestuur. De ROB wil met dit signalement ambtenaren, bestuurders en politici stimuleren na te denken over deze nieuwe rol en positie van het rijk. De rijksoverheid krijgt in haar functioneren steeds meer te maken met...

Journalist en schrijver Kees Tukker schreef een boek[1] over zijn oudoom Jan Groen Tukker (zie foto): een zoektocht naar het, al dan niet ‘foute’, verleden van deze hoge ambtenaar op het ministerie van Landbouw. Ook laat Kees Tukker in zijn boek zien hoe de modernisering van (delen van) de Nederlandse agrarische sector al in de jaren...

In zijn algemeenheid zijn ambtenaren blij met hun werk. Maar liefst 74 procent geeft aan tevreden tot zeer tevreden te zijn en 52 procent voelt zich door zijn werkgever gewaardeerd. Toch hebben ze ook wel wat te klagen. Zo is niet iedereen tevreden over de mate van openheid in de eigen organisatie. En kantoortuinen leiden...

Anne Langenesch is de winnaar van de Publiek Denken Top 100 Beste Ambtenaar van het Jaar 2018. Dat heeft juryvoorzitter Han Polman vanavond bekendgemaakt tijdens een feestelijke bijeenkomst in het stadskantoor van de gemeente Utrecht. Als programmamanager Omgevingswet in de gemeente Zaanstad heeft Langenesch een voorbeeldfunctie. Vanuit andere Nederlandse gemeenten komt men kijken hoe Zaanstad...

Hoe beleven ambtenaren hun werk? Dat is de centrale vraag in een onderzoek dat platform O samen met Publiek Denken en het Ambtenarenpanel uitvoert. Aan bod komt onder andere of en hoe organisaties inspelen op de behoeftes van medewerkers door een werkomgeving te bieden waarin ze zich veilig voelen en vitaal blijven. Belangrijk daarbij is...

De nominaties voor de Publiek Denken Top 100 van het Jaar 2018 zijn bekend. Welke ambtenaar maakt kans om Beste Ambtenaar te worden en volgtde winnaar van vorig jaar Hedzer Pathuis op? Stemmen kan op de website van Publiek Denken tot en met woensdag 31 oktober 18.00 uur. Ook is het mogelijk om via Facebook,...