Coronavirus

Met stijgende verbazing en verontwaardiging hebben velen het parlementaire onderzoek over de toeslagenaffaire gevolgd. Dit schouwspel communiceerde een onthutsend beeld van een zieke, egocentrische bestuurs- en politieke cultuur, waarin belangen van burgers en samenleving tot een voetnoot zijn gedegradeerd. Helaas staat deze kwestie niet op zich. Tal van eerdere (parlementaire) onderzoeken laten eenzelfde beeld zien,...

We moeten corona niet langer beschouwen als crisis, maar als opgave, stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in een recent advies. Hoe moet het nu verder op bestuurlijk niveau? Bart Coster blikt terug op de corona-aanpak in zowel Europees als Caribisch Nederland en kijkt vooruit op de toekomst. ‘Bij een opgave horen normale...

Onderwijsinstellingen missen regie tijdens de coronacrisis en moeten veelal handelen naar bevind van zaken. De ventilatieproblematiek is daarvan een sprekend voorbeeld. Scholen ontvangen richtlijnen van diverse instanties zoals de gemeente, de GGD, het RIVM, het ministerie van OCW en de onderwijskoepelorganisaties. Richtlijnen die veelal tegenstrijdig zijn en dat maakt het er niet gemakkelijker op. Het...

Traditiegetrouw analyseert Boudewijn Steur ook dit jaar de nieuwjaarstoespraken van burgemeesters en commissarissen van de Koning. Door het coronavirus veranderde niet alleen de vorm van de toespraken, maar ook de inhoud: de nadruk lag in toespraken voornamelijk op het virus. Het is traditie: aan het begin van ieder jaar houden burgemeesters en Commissarissen van de...

Aan de veelgehoorde kritiek dat een lange termijnvisie op het coronabeleid ontbreekt, komt wellicht binnenkort een einde, nu enkele experts via brainstormsessies hun visie delen met het nieuwe kabinet. Het nieuwe boek Leren van Corona; inspirerende inzichten vanuit de praktijk van Gert-Jan Ludden en Fred Zaaijer kan dienen als inspiratie. Robbert Coops bespreekt het werk...

De coronacrisis stelt ons als samenleving voor ethische dilemma’s, ziet Henk Bruning. Uitspraken over ethiek van de Denker des Vaderlands konden rekenen op een flinke dosis kritiek, maar volgens Bruning stelde hij de juiste vragen. Het stellen van die vragen helpt ons als individu, als medische stand, als overheid en als samenleving om de juiste...

Complottheorieën tieren welig in de coronacrisis. Wie zijn de mensen die erin geloven en wat zijn hun ideeën en overtuigingen? In hun boek The Truth Is Out There gaan Jaron Harambam, Marije Kuiper en Roel Vaessen daarop in. Lex Cachet bespreekt het werk op platform O. De coronacrisis heeft vele verschillende effecten. Sommige effecten zijn...

Ervaringen uit het verleden wijzen uit dat je niet langer dan circa zes maanden effectief leiding kunt geven aan een complexe crisissituatie. Daarna raak je oververmoeid, raak je de focus kwijt, kom je in een tunnelvisie en overtuiging van het eigen gelijk en sta je niet meer open voor adviezen van derden. En dat is...

De pandemie heeft overheden wereldwijd voor ongeëvenaarde uitdagingen geplaatst. In Governance at a Glance 2021 onderzocht de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hoe zij het ervan af hebben gebracht in deze crisis. OESO roemt het flexibele, innovatieve en vastberaden beleid van overheden, maar waarschuwt voor gebrekkige transparantie in besluitvorming en afname van vertrouwen...

Iedereen kent wel zo’n iemand. In de familie of vriendenkring. Ze weten als de beste hoe problemen aangepakt moeten worden. Geen twijfel. Ze gaan altijd voorop in de strijd. Maar als vraagstukken dan toch wat anders blijken te liggen en de aanpak druppels in regen doet veranderen, dan voelt de allesoplosser zich nooit aangesproken. Het...

De overheidscommunicatie over het coronavirus en de beperkende maatregelen die daaruit voortkomen schiet tekort. Burgers krijgen vooral oneliners en gesimplificeerde informatie voorgeschoteld, stelt Cintia Stekelenburg in Het Vaccinatieboekje 2021; onderzoek naar overheidscommunicatie over coronamaatregelen, op platform O besproken door Robbert Coops. Te midden van de weer oplierende coronabesmettingen en de oplaaiende discussies over het dilemma...

De COVID-19 pandemie heeft grote gevolgen gehad, niet alleen voor de families die dierbaren hebben verloren en voor de gezondheidszorg, maar ook voor het onderwijs, de horeca, de kunst- en cultuursector en voor het openbaar bestuur. Natuurlijk hoopt iedereen dat de pandemie snel voorbij is, maar verstandige overheidsorganisaties houden ook rekening met andere scenario's. In...

Het wordt demonstratie-druk het weekend van 11 en 12 september. Zaterdag trekt de culturele sector, die met corona-uitsterven wordt bedreigd, ‘woedend’ door de binnensteden van menige stad. Zondag gevolgd door duizenden ‘boze’ mensen die tegen de absurditeiten op de woningmarkt protesteren. En tot wie richten deze demonstranten zich? De politiek. Met één centrale boodschap: we...

Hoewel het te vroeg is de coronacrisis en de bestuurlijke reactie daarop volledig te evalueren, kunnen we wel al enkele lessen trekken. Lex Cachet bespreekt Lessen uit de coronacrisis: het jaar 2020, samengesteld door Vina Wijkhuis en Menno van Duin. ‘Zo’n langdurige crisis is moeilijk vol te houden, ook voor bestuurders.’ De coronacrisis die de...

Kleine zelfstandigen zullen door de coronacrisis meer aanspraak doen op schuldhulpverlening, maar ondervinden knelpunten bij de toegang ertoe. De Nationale ombudsman opende een meldpunt en constateerde vier obstakels. Aan gemeenten de taak maatwerk te ontwikkelen. Veel zelfstandige ondernemers zitten in de knel door de coronacrisis en de daaropvolgende lockdowns. De overheid heeft het afgelopen anderhalf...

Al jaren kreeg eenzaamheid onze postindustriële samenlevingen meer en meer in haar greep. De coronapandemie deed daar nog een schepje bovenop. Het virus maakt De Eenzame Eeuw van Noreena Hertz, hier besproken door Lex Cachet, des te actueler. Het werk bevat nuttige, opbouwende kritiek, die in het Nederlandse coronadebat maar al te vaak ver te...

Nederland is goed in rampenbestrijding, maar slecht in crisisbeheersing. Dat stelt Gert-Jan Ludden in zijn boek Corona onthult systeemcrisis. ‘De overheid is onvoldoende in staat om complexe crises zoals de coronacrisis het hoofd te bieden. Haar institutioneel crisismanagement berust op achterhaalde en ondeugdelijke aannames en vooronderstellingen.’ Een mislukte vaccinatiestrategie, een – in de zomer van...

Ongeveer een jaar geleden, op 24 juni 2020, versoepelde het kabinet in versneld tempo de coronamaatregelen, ging collectief op reces en ontmantelde de crisisorganisatie. Dat bleek een cruciale misstap. We hebben gezien wat er daarna gebeurde. Een volgende coronagolf diende zich aan. We werden onaangenaam verrast en waren niet meer goed voorbereid. Tot medio mei...

Ruim een jaar geleden werd de Spoedwet digitale besluitvorming aangenomen. Hoe hebben de stakeholders het proces rond digitale beraadslaging en besluitvorming beleefd? Aan de hand van rapporten, evaluaties en ervaringen van griffiers en gemeenteraadsleden beschrijft Peter Vogel hoe digitale besluitvorming een goed alternatief is in coronatijd, maar ook nadelen kent. Op 14 mei 2020 werd...

Rien Fraanje, secretaris-directeur van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), bespreekt de invloed van corona op het openbaar bestuur. In samenwerking met de website Coronapapers.nl laat de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) auteurs van deze papers aan het woord. In de “VB Corona Colleges” (VB-CC) vertellen zij in korte digitale bijdragen over hun analyses, en actualiseren...

Op veel plekken, in veel gemeenten, zien we de laatste jaren burgerinitiatieven ontstaan, variërend van keukentafelgesprekken, via taallessen voor nieuwkomers, tot energiecoöperaties. In samenwerking met de website Coronapapers.nl laat de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) auteurs van deze papers aan het woord. In de “VB Corona Colleges” (VB-CC) vertellen zij in korte digitale bijdragen over hun analyses,...

Een terugblik op het afgelopen jaar toont ons dat het crisiskabinet de coronacrisis al polderend heeft benaderd. Een zwalkende aanpak en een spaghetti aan organisaties met te veel kapiteins aan het roer vormden de basis voor een ineffectief crisismanagement. Dat zagen we bijvoorbeeld terug in de mondkapjesdiscussie, het testbeleid, het vaccinatieprogramma, de onnavolgbare routekaarten en...

Op grond van hun paper Op de tast. Over de complexiteit van contact maken tijdens Corona, gaan Els van der Pool, lector aan de HAN University, en Guido Rijnja, werkzaam bij de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), in op het maken van contact tijdens corona. In samenwerking met de website Coronapapers.nl laat de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) auteurs van...

Tine de Moor en Ton Duffhues van de Rotterdam School of Management (RSM), Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), zetten uiteen wat burgercollectieven betekenen ten tijde van de coronacrisis. In samenwerking met de website Coronapapers.nl laat de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) auteurs van deze papers aan het woord. In de “VB Corona Colleges” (VB-CC) vertellen zij in korte...

In de tweede video van VB Corona Colleges gaan Caspar van den Berg, hoogleraar Global and Local Governance aan de Campus Fryslân van de RUG, en Sofie Dreef, senior consultant bij Berenschot en promovenda bij de Campus Fryslân, aan de hand van hun paper Regionaal bestuur tijdens de Corona crisis in op de regionale aanpak...

In de eerste aflevering van de VB Corona Colleges Geerten Boogaard, hoogleraar Decentrale overheden aan de juridische faculteit van de Universiteit Leiden. Aan de hand van zijn paper Verschil in verhoudingen en het onderzoek dat daarmee verbonden is, gaat Boogaard in op de rol van regio’s in de aanpak van de coronacrisis. In samenwerking met...

We zijn een jaar onderweg en kunnen helaas niet anders dan concluderen dat het kabinet ernstig tekortschiet in de crisisaanpak. De coronacrisis is onmiskenbaar complex, maar juist dan verwacht je een consistent en slagvaardig leiderschap en geen zwalkend beleid, waarbij het lijkt of onze roergangers achterstevoren op de fiets zitten. Tunnelvisie, een onnavolgbare routekaart, een...

Nederland heeft op het gebied van logistiek een reputatie te verliezen, en dat is gebeurd. De meeste landen vaccineren sneller dan wij. Hoe kan dat in een land dat zo veel logistieke kwaliteiten heeft? Mathieu Weggeman noemt vier redenen waarom de publieke sector logistiek achterblijft. De haven van Rotterdam heeft de grootste goederenoverslag van Europa,...

Je zou het bijna vergeten midden in de coronacrisis, die ons inmiddels al meer dan een jaar bezighoudt: er waren en zijn ieder jaar ook tal van kleinere en (middel)grote crises. Juist van die crises valt een hoop te leren. Lex Cachet bespreekt Lessen uit crises en mini-crises 2019, door Vina Wijkhuijs en Menno van...

Met het digitaal werken ontstaat een aantal problemen. Om deze problemen het hoofd te bieden ontwikkelde de Datawerkplaats van de Universiteit Utrecht het instrument ‘Zinvol digitaal samenwerken’. Auteurs Fleur Stalenhoef, Wouter Nieuwenhuizen en Albert Meijer leggen uit hoe je kunt zorgen voor effectieve, inclusieve en creatieve digitale samenwerking, tijdens en na de coronacrisis. Door de...

Door het besef van urgentie waren zorgorganisaties in de coronacrisis sneller bereid eigen belangen op te geven, bureaucratie te omzeilen en gegevens met elkaar te delen. Daardoor kwam de lang gekoesterde wens van zorg leveren vanuit netwerken in vervulling, zien Jelmer Schalk, Sander Sandkuyl, Eduard Schmidt, Suzan van der Pas en Sietse Wieringa. Zij onderzochten...

De burger wordt veelal als schuldige aangewezen voor het feit dat we het coronavirus nog steeds niet onder controle hebben. In het debat over corona worden burgers door wetenschappers weggezet als leeghoofden, constateert Hans Siepel. 'We leven in een intellectueel apartheidsregime'. De coronabestuurders worstelen met het maatregelenpakket. De gereedschapskist is nagenoeg leeg, de vaccintoevoer stokt...

De overheid is niet in staat gebleken om de coronacrisis adequaat het hoofd te bieden en moreel crisismanagement ontbreekt. Dat schrijft Gert-Jan Ludden in ‘Corona onthult systeemcrisis; een ontluistering voor de samenleving’, op platform O besproken door Robbert Coops. Adviseur crisisbeheersing Gert-Jan Ludden haalt in zijn nieuwe boek nogal wat overhoop. Zijn verwijten zijn niet...

Het huidige coronabeleid werkt niet voor handhavers. Dat vindt ToeZine-columnist Lieke Sievers. Zij stelt dat handhaving nu wordt gebruikt om maatregelen mee te bekrachtigen in plaats van dat het een sluitstuk is van het beleid. Hierdoor werken de regels averechts. Sievers deelt hierover haar visie en geeft aan waar goed coronabeleid in haar ogen aan...

Met de verkiezing van Trump, de Brexit en een daarmee gepaard gaand groeiend wantrouwen in traditionele geopolitieke samenwerkingen stond de wereld vijf jaar geleden aan de voet van een nieuw tijdperk. Tegelijkertijd werd de klimaatcrisis dringender. Hoe staat Europa er inmiddels voor, hoe gaan we om met het coronavirus en hoe kunnen we de klimaatcrisis...

De crisisaanpak van het kabinet oogt na de zomer nogal chaotisch en reactief. Veel maatregelen worden naar willekeur genomen. Het testbeleid en het bron- en contactonderzoek is nooit goed van de grond gekomen. Er is 8 maanden gediscussieerd voordat men besloot tot een mondkapjesplicht. Het coronadashboard en de routekaart zijn inmiddels bij het grofvuil gezet...

Door de toenemende complexiteit en dynamiek vereist het succesvol leiden van een publieke organisatie veel meer kennis dan tien jaar geleden. Van de directie wordt op talrijke gebieden een visie en voorbeeldrol verwacht. Bedrijfsvoering is meer dan ooit voer voor de directietafel. Zeker wanneer er straks ook nog bezuinigd moet worden. Mark Huijben en Johan...

Wanneer we terug kunnen naar normaal is nog ongewis. Ook is onbekend wat het nieuwe normaal eigenlijk zal zijn, maar duidelijk is wel dat we ons in een transitie bevinden. Mark Frequin behandelt de vraag hoe we de overheid kunnen heruitvinden en bespreekt de rol van leiders in crisistijd. Platform O bestaat 5 jaar! Ter...

Mobiliteit wordt steeds duurzamer, slimmer en vooral ook diverser. De afgelopen jaren zijn er steeds meer elektrische auto’s op de weg gekomen. Er wordt meer gefietst, onder andere door de enorme populariteit van de e-bike, ook onder jongeren. Nieuwe vervoersmiddelen (vaak elektrisch aangedreven) en deelconcepten zitten in de lift. Gooit corona roet in het eten...

Hoe reageren gemeenten op de coronacrisis, wat is de rol van burgemeesters en hoe zit het met de democratische legitimiteit van besluitvorming in crisistijd? Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) geeft antwoord op deze vragen in haar nieuwste rapport, hier besproken door Lex Cachet. Elke crisis is anders. En dus stelt elke crisis zijn eigen eisen....

Communicatie vormt enerzijds een belangrijk middel om ons gedrag dat leidt tot toename van het coronavirus te beïnvloeden, anderzijds blijkt het juist het meest kwetsbare onderdeel van de huidige aanpak te zijn. Hoe kan dat? En wat moet er veranderen? Is er sprake van een risicovolle combinatie in de vorm van drie c’s: Corona-crisis-communicatie? En...

In de huidige crisis is te weinig aandacht voor onze mentale beperkingen, het maken van gerichte keuzes en het vooruitkijken met elkaar, vindt Patrick Spigt. De overheid moet daar oog voor hebben en het voortouw nemen om elkaar meer te beschermen. Als ik dit najaar moet visualiseren met een schilderij dan kies ik voor De...

De aanpak van de coronacrisis stemt allerminst tot tevredenheid en heeft ons in een perspectiefloze gedeeltelijke lockdown geloodst. We zien een onzeker acterend kabinet dat blindelings de adviezen van het Outbreak Management Team (OMT) volgt en het crisismanagement sterk politiseert. Merkwaardigerwijs staat het kabinet niet open voor adviezen van andere experts, zoals die van het...

Het jaar 2020 stond en staat voor veel gemeenten vooral in het teken van de coronacrisis en het continueren van de gemeentelijke dienstverlening. De focus ligt daarbij heel erg op het nu, maar om nu de goede besluiten te nemen, moeten we juist ‘terug naar de toekomst’. Want door na te denken over mogelijke toekomsten,...

In relatieve stilte werken Tweede Kamerleden van de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties aan een rapport over de menselijke maat bij uitvoeringsorganisaties. Vanwege dit rapport, maar ook vanwege de effecten van de coronacrisis kan 2021 wel eens een cruciaal jaar worden voor de overheid. Door de coronacrisis zouden we bijna vergeten dat er veel te doen was...

De huidige crisisstructuur in Nederland is ontoereikend bij een pandemie. De focus van de veiligheidsregio richt zich op rampenbestrijding en niet op crisisbeheersing. De provincie is het juiste bestuursniveau om de coronacrisis te bestrijden, zegt Gert-Jan Ludden, maar een structuurdiscussie wordt nog niet gevoerd. Sinds begin deze eeuw heeft Nederland een ondoorzichtige structuur in het...

Hoe ga je als overheid om met een complexe en langdurige crisis? Hoe overtuig je burgers van nut en noodzaak van het beleid? Lessen uit het verleden bieden geen garantie, maar vormen wel een belangrijk startpunt. Lex Cachet bespreekt COVID-19. Een analyse van de nationale crisisrespons, een recent uitgekomen boek over de bestuurlijke aanpak van...

We kunnen de mens nog zo zelfzuchtig vinden, zijn aard kent bepaalde principes waardoor hij belang stelt in het lot van anderen. Dat schrijft Adam Smith in De theorie over morele gevoelens. Het werk van Smith is 260 jaar na dato nog verrassend actueel en kan ons de nodige lessen leren voor de huidige coronacrisis,...

In het meest recente steunpakket van het kabinet is ruim budget vrijgemaakt voor omscholing voor mensen die door het coronavirus hun baan kwijtraakten. Bij VVT-instelling Carinova vinden voormalig medewerkers van de KLM al werk in de ouderenzorg. Dergelijke intersectorale mobiliteit kan ook in andere sectoren problemen oplossen, zegt Milka Nooij, maar draagvlak van lokale overheden...

In het kader van een eventuele uitbraak van een tweede golf van COVID-19 patiënten startte het ministerie van VWS vorige maand een Lessons Learned traject, met experttafels gericht op uiteenlopende thema’s. Leonore van Til, projectleider platform O bij de VOM, interviewde prof. dr. Jochen Mierau, Hoogleraar Economie van de Volksgezondheid & Wetenschappelijk Directeur van de...

De reacties op de huidige maatschappelijke onrust zijn veelal primair en weinig constructief, constateert Peter Verheij. Van bestuurders mag echter meer verwacht worden. De maatschappelijke onrust moet niet genegeerd, maar geanalyseerd en besproken worden. Bij iedere crisis is de kans aanwezig dat er maatschappelijke onrust ontstaat. Soms is de onrust de crisis zelf, soms volgt...

Defensie wordt nog onvoldoende ingezet in het bestrijden van de coronacrisis. Defensie kan onder meer steun bieden bij het inrichten van een noodhospitaal met IC-capaciteit of luchttransport inzetten voor snelle verplaatsing van patiënten, maar deze mogelijkheden worden nog niet benut. Nationale veiligheid is één van de drie hoofdtaken van defensie. Al sinds 2004 (civiel-militaire bestuur...

Geen coronaregels overtreden, wel een boete. Het kwam de afgelopen maanden meerdere keren voor. Zo’n boete is fors, vaak minstens honderd euro. En door dat hoge bedrag krijg je automatisch een justitiële aantekening. Onrechtvaardig, vindt Willem Dijsselhof, ervaringsdeskundige op het gebied van toezicht en handhaving. Hij onderzocht de oorzaak van die onterechte coronaboetes en bedacht...

We leven in historische tijden, waarin veel onzeker is, zegt René ten Bos in het recent verschenen De coronastorm. Hoe een virus ons verstand wegvaagde, hier besproken door Dave van Ooijen. In plaats van angst te laten prevaleren die onze wereld kleiner maakt, is het zaak hoopvol op zoek te gaan naar reële mogelijkheden om...

De coronacrisis heeft geleid tot een korte cursus ‘digitaal leven’. Veel digitale veranderingen zijn nuttig en wellicht blijvend, maar andere veranderingen brengen de nodige risico’s met zich mee. Een debat over digitalisering is daarom noodzakelijk, betogen Haroon Sheikh en Corien Prins. De coronacrisis gaat eerst en vooral over onze gezondheid. Inmiddels wordt het steeds duidelijker...

In het begin van de coronacrisis begon de VB Special State of Science reeks met een reflectie van Paul ’t Hart, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht. Na 50 video’s en net voor de zomervakantie, is het tijd om deze serie te beëindigen. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special...

Pieter Tops, bijzonder hoogleraar Ondermijningsstudies aan de Universiteit Leiden (en daarvoor lange tijd hoogleraar Bestuurskunde aan de Tilburg University), tevens Lector Politie & openbaar bestuur bij de Politieacademie en directeur van de Stichting Maatschappij & Veiligheid, gaat in op de effecten van de coronacrisis op de georganiseerde misdaad, met nadruk op georganiseerde drugscriminaliteit. De Vereniging...

Bram Klievink, hoogleraar Bestuurskunde, digitalisering & beleid aan de Universiteit Leiden, gaat in op de relatie tussen openbaar bestuur en ICT, met nadruk op ICT-vernieuwingen, zoals de welbekende corona-app. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die...

Digitalisering brengt niet alleen technische, maar ook ethische vraagstukken met zich mee. Eén van de pijlers onder de Interprovinciale Digitale Agenda (IDA) is daarom de ontwikkeling van een ethisch handelingskader, om morele dilemma’s rondom digitalisering te herkennen en te bespreken.   Ethiek is soms een lastig onderwerp: wanneer je het erover hebt, lijkt het soms...

Mark Bovens, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit van Utrecht, bespreekt de rol en betekenis van politieke verantwoording tijdens en na crises en plaatst daarmee de COVID-19-crisis in politiek perspectief. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die...

Martijn Groenleer, hoogleraar Bestuurskunde aan Tilburg University, betoogt dat de COVID-19 crisis tot een versnelling van het proces van lokalisering leidt. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. De crisis...

Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en humanisering van de publieke sector aan de Universiteit voor Humanistiek, betoogt dat corona – en ook Black Lives Matter – het groeiende maatschappelijke probleem van ongelijkheid zichtbaar maakt en op de politieke agenda plaatst. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In...

Heinrich Winter, hoogleraar Bestuurskunde aan de juridische faculteit van de RUG, gaat in deze video in op enkele cruciale juridische aspecten van de aanpak van de coronacrisis. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen...

Om crises effectief te bestrijden is een goede informatiepositie van essentieel belang. Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) hanteert bij crisisbestrijding netcentrisch werken, waarbij continu actuele informatie omtrent een risico of incident wordt gedeeld onder alle betrokken partijen, leggen Vincent Suitela en Nathalie van Hooijdonk uit. De Vereniging voor OverheidsManagement organiseert jaarlijks de Verkiezing Beste Overheidsorganisatie...

Edith Hooge, hoogleraar Onderwijsbestuur bij TIAS, Tilburg University, trekt lessen voor bestuurders uit de coronacrisis, met de nadruk op onderwijsbestuurders. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. Wanneer bestuurders handelen,...

De rol van de topbestuurder is relatief in vergelijking met die van professionals in de frontlinie, maar toch zijn ook topbestuurders cruciaal in deze tijd. Menno Spaan sprak met topbestuurders die midden in de crisis staan en deelt enkele lessen uit de afgelopen periode. Afgelopen week voerde ik acht gesprekken met topbestuurders die midden in...

Het kabinet werd in de aanpak van de coronacrisis al eerder bekritiseerd, omdat de focus te veel lag op de problematiek van de intensive care bedden, waardoor andere relevante aandachtsgebieden werden veronachtzaamd. Nu het aantal IC-patiënten drastisch is teruggelopen en het aantal nieuwe besmettingsgevallen beperkt is, maakt het kabinet opnieuw een cruciale inschattingsfout, door eind...

Door onze internationale verwevenheid zijn we vatbaarder geworden voor een crisis, van welke aard dan ook: financieel, cyber, een virus… Dat maakt het voor organisaties belangrijk om schokbestendig te worden, zodat ze hun diensten kunnen blijven leveren. De mate waarin organisaties nu zijn voorbereid, verschilt enorm. We zien dat onder meer in het benchmarkprogramma Vensters....

Pauline Meurs, hoogleraar bestuur van de gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, trekt prikkelende lessen uit de corona-aanpak, met nadruk op de zorg. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis....

We kunnen enkele kritische observaties ontlenen aan de Covid-19 crisis op het gebied van samenwerking, capaciteit, logistiek, politiek en beeldvorming. Mirko Noordegraaf identificeert lessen die we kunnen trekken wat publieke professionals betreft. ‘Professionaliteit lijkt technisch, maar publieke professionaliteit is in vele opzichten politiek.’ Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid voor een ongekend...

Roel Bekker, emeritus hoogleraar Arbeidsverhoudingen in de publieke sector aan de Universiteit Leiden, en voorheen onder meer secretaris-generaal van het ministerie van VWS en van Vernieuwing Rijksdienst, evalueert de corona-aanpak in een extra lange aflevering van Special State of Science. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science....

Nooit eerder werd zo langdurig landelijk gebruik gemaakt van GRIP-4 en aanwijzingen van ministers. Opschalen ernaar bleek vrij eenvoudig, afschalen is veel moeilijker. Dit legt dan ook een situatie van verlegenheid bloot. Premier Rutte sprak over een ‘intelligente lockdown’, maar hoe ‘intelligent’ zijn de bestuurlijke verhoudingen eigenlijk gebleken in deze coronacrisis? Peter Verheij maakt enkele...

De laatste maanden krijg ik regelmatig de zenuwen. Niet vanwege mijn gezondheid of mijn baan, daarmee is alles goed, maar omdat ik te boek sta als ‘deskundige’. Als medewerker van de WRR heb ik veel geschreven over psychologie, keuzes en gedrag. Daarom kloppen de laatste tijd diverse mensen bij mij aan over de coronacrisis. Meneer...

Bram Verschuere, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Gent, verkent de relatie tussen de overheid en het maatschappelijk middenveld, ofwel civil society, en hoe deze relatie mede dankzij Covid-19 extra onder druk is komen te staan. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan...

Roel in ‘t Veld, emeritus hoogleraar Bestuurskunde aan diverse universiteiten en een van de grondleggers van de Nederlandse bestuurskunde, analyseert de werking van de kennisdemocratie, te midden van complexiteit en onvoorspelbaarheid. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de...

De coronacrisis zal noodzakelijkerwijs leiden tot grote bezuinigingen. Ira Helsloot en Jelle Groenendaal stellen voor de kosten en baten van het huidige veiligheidsbeleid scherp af te wegen, zodat bezuinigd kan worden op zaken die toch al weinig effect hebben. Daarnaast is het raadzaam een bepaalde mate van onveiligheid simpelweg te accepteren. Over een ding is...

In de coronacrisis worden we geconfronteerd met verschillende duivelse dilemma’s, ziet Patrick Spigt. Maar als we digitale informatiestromen beter op waarde schatten, goed samenwerken en kritische vragen blijven stellen, kunnen we beter voorbereid de volgende fase van de coronacrisis tegemoet treden. Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid voor een ongekend complexe opgave....

Wetenschap is van cruciaal belang voor de aanpak van de coronacrisis. Maar wanneer wetenschap de crisisaanpak domineert, worden ook haar inherente kwetsbaarheden blootgelegd, betogen Mirko Noordegraaf en Wouter van Dooren. Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid voor een ongekend complexe opgave. Ook op platform O willen wij hier aandacht aan besteden. Dat...

Hans Boutellier, bijzonder hoogleraar Polarisatie en maatschappelijke veerkracht bij Bestuurswetenschappen aan de VU en voormalig directeur van het Verwey Jonker instituut, plaatst de coronacrisis in maatschappelijk perspectief. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen...

Tot nu mocht de bestrijding van de coronacrisis bij ons op veel steun rekenen. We kunnen voorspellen dat er in een volgende fase van de aanpak meer discussie komt over hoe het publiek belang nu verder gediend moet worden. Zijn we al in de volgende fase beland? Dat lijkt er wel op. Hans Wilmink roept...

Laura den Dulk, hoogleraar bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, benadrukt dat werk-privé balans een dynamisch concept is. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. Persoonlijke voorkeuren en sociale context...

Wim van de Donk, hoogleraar bestuurskunde aan de Tilburg University, en daarnaast commissaris van de Koning in Noord-Brabant, reflecteert op de beleidsaanpak van de coronacrisis.  De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit...

Bij de aanpak van de coronacrisis domineren zorgprofessionals de agenda, terwijl crisismanagement gebaat is bij generalisten, en niet bij specialisten. Hoog tijd dus om de generalisten de regie te geven bij de aanpak van de crisis, betoogt Gert-Jan Ludden. Wat eind februari begon als een gezondheidscrisis verkleurde in de loop van maart al snel tot...

De huidige coronacrisis is niet de eerste pandemie die ons treft en zal ook niet de laatste zijn. Dat is de kernboodschap van Epidemieën en pandemieën van Roel Coutinho, hier besproken door Lex Cachet. Het boek bevat veel waardevolle informatie, maar wie denkt een gemakkelijke oplossing voor de huidige coronacrisis te vinden, komt bedrogen uit....

Wouter van Dooren, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Antwerpen, analyseert de rol van wetenschap in de Covid-19-crisis. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. Naast zorgprofessionals die in de...

Caspar van den Berg, hoogleraar bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, reflecteert op de vraag of Covid-19 een bestuurlijke game changing reset kan zijn, aan de hand van zijn eigen onderzoekslijnen.  De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die...

De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) heeft een handleiding gepubliceerd om gemeenten te helpen met het voorbereiden op het versoepelen van coronamaatregelen. Gemeenten hebben meerdere uitdagingen bij de versoepeling van de overheidsmaatregelen, van toegang tot gemeentelijke gebouwen tot een veilige werkomgeving voor gemeentefunctionarissen, toename van het maatschappelijk verkeer en het toezicht op de naleving van de...

Hans de Bruijn, hoogleraar bestuurskunde aan de TU Delft, legt in dit minicollege uit hoe we de coronacrisis kunnen evalueren, met als doel ervan te leren. Hoe kunnen we volgende crises voorkomen en goed met volgende crises omgaan? De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze...

Marcel Boogers, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Twente, legt uit waarom lokaal bestuur voor bestuurskundigen belangrijk is en wat de specifieke kenmerken van lokaal bestuur zijn. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken...

Volgens Beatrice de Graaf en Wout Broekema is het de hoogste tijd dat er experts op andere beleidsterreinen dan de volksgezondheidzorg betrokken worden in de besluitvorming over de aanpak van het coronavirus. Hun punt over de noodzaak van dergelijke expertise is natuurlijk juist, maar miskent dat het gebruik van andere expertise volgt op een politiek-bestuurlijke...

Trui Steen, hoogleraar bestuurskunde aan de KU Leuven, gaat in op de vraag hoe samenlevingen omgaan met grote opgaven als Covid-19 en hoe ze omgaan met publieke waarden. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we...

Uri Rosenthal, emeritus-hoogleraar bestuurskunde en voormalig minister van Buitenlandse Zaken, bespreekt de politieke facetten van Covid-19. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. Rosenthal laat zien dat de oproep van...

Barbara Vis, hoogleraar politics & governance aan Universiteit Utrecht, legt uit hoe politici en beleidsmakers, maar ook burgers, besluiten nemen te midden van onzekerheid. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de...

In het bestrijden van de coronacrisis leunen politici in verregaande mate op de kennis van experts. Dat is verstandig, maar het is niet aan experts om politieke besluiten te nemen. Bovendien is het hoog tijd dat experts op andere gebieden dan volksgezondheid nu ook aan tafel aanschuiven, betogen Wout Broekema en Beatrice de Graaf. Met...

Katrien Termeer, hoogleraar bestuurskunde aan Universiteit Wageningen, legt uit welke bestuurlijke reflexen ontstaan als wicked problems opspelen. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de lessen die we kunnen trekken uit de Covid-19-crisis. Termeer gaat in op hoe een...

Arjen Boin, hoogleraar Publieke Instituties en Governance aan Universiteit Leiden, gaat in dit minicollege in op het coronavirus als grensoverschrijdende crisis, of transboundary crisis in de internationale literatuur. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science. In deze video’s gaan hoogleraren bestuurskunde in op de bestuurskundige lessen die...

Paul 't Hart, hoogleraar bestuurskunde aan Universiteit Utrecht, doet internationaal onderzoek naar publiek leiderschap in crisissituaties. In deze reflectie op de coronacrisis gaat hij in op de vraag hoe we andere crises kunnen gebruiken om de huidige beter te begrijpen. De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) brengt een serie video’s uit, genaamd Special State of Science....

Ook in de huidige crisistijd is het van groot belang onze rechtsstatelijke cultuur in ere te houden. Tussen overheid en burgers is wederzijds vertrouwen en de beperking van onze vrijheden vindt plaats op basis van rechtsstatelijke spelregels, maar dat is allemaal geen vanzelfsprekendheid.   Het adviesrapport Een sterkere rechtsstaat. Verbinden en beschermen in een pluriforme...

Het coronavirus is een unieke historische gebeurtenis, maar door de vele overeenkomsten met eerdere crises kunnen we sneller en beter reageren dan voorheen. Dat geldt ook voor de bestuurlijke reactie, die aantoont dat we veel vooruitgang hebben geboekt, betoogt Lex Cachet. Voor iedereen zijn het bijzondere tijden. Niemand die nu leeft, kan zich heugen dat...

Hulpverleners van brandweer, politie, defensie en de zorgsector doen in crisistijd doorgaans hetzelfde als ze altijd al doen. Alleen dan in de tiende versnelling en met een tekort aan personele en logistieke middelen. Deze professionals zijn goed opgeleid en berekend op hun taak, ook in buitengewone omstandigheden. Met de uitbraak van het coronavirus staat de...

Het coronavirus heeft niet alleen grote maatschappelijke gevolgen, het heeft ook een ongekende impact op het lokaal bestuur. De crisis waar we nu mee te maken hebben is een langzame crisis: geen grote brand, vliegtuigcrash of ontploffing, maar een langdurig, zich verspreidend virus, met een nog heel lange nasleep. Wat mogen we in deze fase...

De sterke, daadkrachtige overheid lijkt ons wel te bevallen in deze tijden, maar er klinken ook geluiden dat de crisismaatregelen op termijn onze democratie en vrijheid kunnen bedreigen. In Nederland zal dat zo’n vaart niet lopen, maar ook wij zijn kwetsbaar op het wereldwijde podium van leven en dood. Ook na de crisis dienen we...

Al is het gewone maatschappelijke verkeer ontwricht door de coronacrisis, we moeten toch op aangepast niveau doorgaan. Het mag dan te vroeg zijn om lessen te trekken uit de actualiteiten, maar het loont om tijdig de ontstane participatiesamenleving te analyseren. Die maakt nu ongewild en ongedwongen een proefperiode door. Met de uitbraak van het coronavirus...

De coronacrisis heeft verregaande gezondheids-, sociale en economische gevolgen. Ook de rol van de overheid staat ter discussie, maar het huidige crisisoptreden biedt positieve aanknopingspunten voor het heruitvinden van de publieke zaak. Midden in de coronacrisis overheerst onzekerheid over wat ons allemaal te wachten staat. De overheid neemt verregaande maatregelen die de bewegingsvrijheid van burgers...

De coronacrisis waart momenteel heftiger dan ooit rond de wereld en onze regeringen zetten alles op alles om het virus te beteugelen. Zoals in mijn vorige column beschreven is het juist nu belangrijk om het hoofd koel te houden en op te komen voor je burgerrechten en privacy. Zoals eerder genoemd kan een korte en tijdelijke inbreuk...

Een aantal weken geleden konden we nog net doen alsof het coronavirus iets was dat vooral in het nieuws speelde, maar nu treft het onze organisaties met grote hevigheid. Veel van de opdrachtgevers die we spreken, zitten volop in crisisberaad. Hoe stuur je je organisatie door de vier fasen van de coronacrisis? Met de uitbraak...

Door het coronavirus moeten we allemaal iets inleveren. Maar in plaats van ons te dwingen, speelt de overheid in op onze intrinsieke motivatie. Dat lijkt te werken. Ruim 7 miljoen Nederlanders keken naar hoe onze minister-president, voor het eerst in bijna een halve eeuw, het land toesprak. Een indringende toespraak, met een duidelijke boodschap: we...

Mark Rutte zegt het helder: ‘De opgave waar we voor staan is heel groot en we moeten dit echt met 17 miljoen mensen doen’. De maatschappelijke initiatieven die nu ontstaan rondom de gevolgen van het coronavirus, tonen aan dat hier gehoor aan wordt gegeven. Het is belangrijk dat de overheid deze initiatieven nu actief gaat...

In hun boek Omgaan met projectdynamiek bieden Philip van Beeck Calkoen en Evert Gianotten een handzame en succesvolle aanpak voor projectleiders. Zijn er aanknopingspunten te vinden tussen de dynamiek van ruimtelijke projecten en de aanpak van het coronavirus? Vanwege het coronavirus ging de presentatie van een boek over projectdynamiek niet door. Dat was om vele...

Vanwege het coronavirus bevindt ook de overheidsdienaar zich in een snel veranderende context. Welke vaardigheden en rolopvattingen heeft hij of zij nodig om de nieuwe opgaven te lijf te gaan? Diverse Europese leiders noemden de door het coronavirus ontstane situatie recentelijk de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. In korte tijd is een publiek gezondheidsvraagstuk...

Het coronavirus stelt het openbaar bestuur voor ongekende opgaven. Overal in Nederland werken besturen en organisaties in de crisismodus. Dat zal nog maanden het geval zijn. Wat vraagt dat van publieke managers en politieke leiders? Welke valkuilen moeten ze zien te vermijden? Wij herkennen vijf uitdagingen. Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid...

Met de keuze tussen sociale onthouding of een volledige lockdown staat het kabinet voor een moreel dilemma bij de bestrijding van het coronavirus. Beide aanpakken hebben voor- en nadelen en zullen hoe dan ook verregaande maatschappelijke effecten hebben. Toch is de keuze voor een volledige lockdown onvermijdelijk. Met de uitbraak van het coronavirus staat de...

In tijden van crisis dient iedere organisatie crisisplannen te ontwikkelen en toe te passen. Daarbij kijkt men naar de overheid voor richting en sturing. Hoe kan de overheidsdienaar het beste omgaan met tijden van crisis en het goede voorbeeld geven? Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid voor een ongekend complexe opgave. Ook...

Om het coronavirus te bestrijden, vertrouwt het kabinet op de kennis van experts. Het zou raadzaam zijn deze aanpak ook te hanteren in het klimaatdebat. Met de uitbraak van het coronavirus staat de overheid voor een ongekend complexe opgave. Ook op platform O willen wij hier aandacht aan besteden. Dat doen we in een reeks...

Uitbraken van virussen en andere crises in het verleden laten zien dat burgers via online platformen een grotere rol kunnen spelen bij het beheersen van een crisis én het organiseren van hulp. Ondanks dat er al ervaring is opgedaan met zulke platformen wordt er nu bij de corona-crisis nauwelijks gebruik van gemaakt. Wat zijn de...

Door de uitbraak van het coronavirus is de overheid terug van weggeweest. Welke mogelijkheden biedt het reageren op de crisis, en is het denkbaar dat een sterke overheid ons eigenlijk wel bevalt? De speciaal ingelaste uitzending van minister-president Mark Rutte op maandagavond 16 maart zal komende generaties op ons netvlies gebrand blijven, vergelijkbaar met de...

Het coronavirus zorgt voor crises in allerlei sectoren. Met een multidisciplinaire en integrale crisisaanpak kunnen alle scenario’s worden doordacht en maatregelen worden voorbereid. Nu de eerste besmettingsgevallen ook Nederland bereikt hebben, is ook ons land in de ban van het coronavirus. Dit onbekende virus kan worden getypeerd als een Zwarte Zwaan: een plotselinge en onverwachte...