Toeslagen

Het verantwoordingsproces over de Toeslagenaffaire is nog niet afgerond. Naar aanleiding van het rapport Ongekend onrecht is de parlementaire enquête naar fraudebeleid en dienstverlening ingesteld. Begin september begonnen de openbare verhoren, die gericht zijn op de vraag hoe het fraudebeleid zo kon ontsporen. Wat viel op aan de eerdere verantwoording van bewindspersonen over het schandaal? Hoe...

Op vrijdag 7 juli 2023 werd het onderzoeksrapport van de Royal Commission naar het Australische Robodebt-schandaal gepubliceerd. Tussen 2015 en 2019 werden bijna 500.000 uitkeringsontvangers door een geautomatiseerd besluitvormingssysteem geconfronteerd met onrechtmatige schuldinvorderingen, in veel gevallen met desastreuze gevolgen. Het falen van Robodebt doet op veel manieren denken aan het Nederlandse toeslagenschandaal, ziet Maarten Bouwmeester....

Het plan voor herziening van het kinderopvangstelsel is niet alleen inconsequent, maar ook ineffectief, betoogt Jan Soons. Wordt dat gerealiseerd, dan ontstaan voor de laagst betaalde ouders grote financiële obstakels en dreigt het risico op segregatie. ‘Het kabinet toont gebrek aan daadkracht.’ De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft besloten de geplande herziening...

De kindertoeslagenaffaire heeft duizenden mensen zwaar gedupeerd en zond een schokgolf door het land. Het schandaal is echter niet uniek. In Noorwegen en Australië hebben gelijksoortige socialezekerheidsschandalen plaatsgevonden. Nadere bestudering en vergelijking met de Nederlandse gang van zaken brengt veel overeenkomsten aan het licht. De Nederlandse kinderopvangtoeslagaffaire heeft veel impact gehad op de samenleving. Het...

Is het moreel te rechtvaardigen als mensen zich uit vrije keuze in de positie brengen waardoor zij afhankelijk zijn van toeslagen? Zouden we het recht op toeslagen niet moeten reserveren voor AOW’ers en diegenen die fulltime werken en desondanks voor hun bestaan afhankelijk zijn van zo’n inkomenssuppletie van de overheid? Dat scheelt immers heel wat...

Tom heeft al jaren een bedrijf. Hij staat dan ook al tien jaar ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en heeft even lang een btw-nummer bij de Belastingdienst. Elk kwartaal herinnert de Belastingdienst hem per brief aan zijn btw-aangifte. Maar in oktober krijgt hij opeens twee van die herinneringen. Gek, denkt Tom. De nummers zijn...

Weinig is zo belangrijk als vertrouwen in de overheid. De overheid kan zoveel regelen, omdat we ons vrijwillig onderwerpen aan de meeste wetten en regels. Niet dat iedereen het altijd eens is met elke wet of regel, maar we willen veel accepteren omdat we erop vertrouwen dat de overheid zich houdt aan bepaalde uitgangspunten die...

De ambtelijke dienst is wel eens aangeduid als de vierde macht. Meestal wordt daarmee gedoeld op wat je zou kunnen noemen het – ongewenste - eigenmachtig optreden van de ambtelijke dienst. Na de ervaringen met de Toeslagenaffaire klinkt juist de kritiek dat de ambtelijke dienst te weinig eigen verantwoordelijkheid heeft getoond. Hoe zit dat? Kun...

Regels zijn regels. Dat klinkt redelijk voor velen, tot ze zelf in een situatie komen waarin dat absurd is. Wie zelf, zoals Nathalie uit de vorige column, een cent te veel betaalt en dan hoort dat je je niet aan de afspraken houdt, begrijpt opeens dat de situatie ertoe doet. Toch is niet altijd even...

Hoe heeft de Toeslagenaffaire kunnen gebeuren en welke partijen hebben er een rol in gespeeld? Lex Cachet bespreekt Zo hadden we het niet bedoeld, geschreven door Jesse Frederik. Frederik schetst overtuigend een uiterst complex netwerk van schuldigen en slachtoffers. We wisten het. Natuurlijk wisten we het. Dat de kinderopvangtoeslagaffaire zo dramatisch was dat je kunt...

De menselijke maat moet terug in de uitvoering. Het moet anders. Fundamenteel anders. Dat is de conclusie na een jaar onthullende parlementaire commissies, meerdere vernietigende rapporten en de val van het kabinet. Maar niet alleen uitvoeringsdiensten moeten veranderen. Dit vraagt des te meer een andere houding van de politiek en beleidsdepartementen. Wat moeten politici en...

De Toeslagenaffaire heeft duidelijk laten zien hoe het niet moet bij de overheid. Maar hoe moet het dan wel? Volgens Patrick Spigt schuilt het antwoord in meer reflectie, versimpeling van het werk en last but not least: een cultuuromslag bij de overheid. In het boek Zo hadden we het niet bedoeld wordt op een boeiende...

Ambtenaren, ambtelijk gedrag en ambtelijke managers staan onder druk. Ambtenaren dienen te veranderen en voor alles openheid, inhoud en menselijkheid na te streven. Dat zijn mooie aangrijpingspunten, vindt Mirko Noordegraaf, maar ze zijn te romantisch. Beter is het om te zorgen voor nieuw ambtelijk elan, met realistische verlangens en met een praktische professionalisering van ambtelijk...

Besturen en uitvoeren zijn mensenwerk. Een van de vele lessen uit de toeslagenaffaire is dan ook dat de overheid meer aandacht moet besteden aan responsiviteit als kernwaarde van goed openbaar bestuur, stelt Peter Verheij. Goed bestuur gaat niet alleen om systemen en regels, maar om mensenwerk waarbij luisteren, signaleren en corrigeren een centrale plaats innemen....

De toeslagenaffaire laat zien dat de menselijke maat de basis moet zijn van de rechtsstaat. Daarom is het zo belangrijk dat rechters altijd de mogelijkheid hebben om de wet zachter toe te passen, stelt adviseur Bart Coster. ‘Zacht recht kan onrecht voorkomen’. Lange tijd stelde de hoogste rechter van Nederland, de Raad van State, de...

De onherstelbare schade die tienduizenden gezinnen hebben opgelopen in de Toeslagenaffaire gaat verder dan financiële nood: die heeft ook betrekking op relaties, gezondheid, onderwijskansen en maatschappelijk toekomstperspectief. Onherstelbaar. Er moet genoegdoening komen voor de ouders. Ruimhartig en sneller dan tot nu toe mogelijk was, stelt Hans Wilmink. Welke schade en gebreken zijn aan het licht...

Op de site van RTL Nieuws staat het verhaal van Fatma. Haar toeslag voor de kinderopvang werd stopgezet. De toeslag die ze eerder kreeg werd een schuld en er werd beslag gelegd op haar loon. Fatma raakte haar tweede baan kwijt, omdat ze geen oppas kon krijgen voor haar kinderen. En als ze naar de...

Duizenden ouders zijn ten onrechte ernstig in de knel gekomen door problemen met de kinderopvangtoeslag. Een complex samenspel van factoren heeft hierbij een rol gespeeld. Menno Spaan brengt de complexiteit van de kinderopvangtoeslagaffaire terug tot zes lessen die iedere ambtenaar moet leren om een vergelijkbare ramp in de toekomst te voorkomen. ‘Rampen ontstaan nooit door...

Onlangs richtten de staatssecretarissen van Financiën een inspectie Belastingen, Toeslagen en Douane op in reactie op het advies Toezicht als tegenkracht. Toezien op de uitvoering kan bijdragen aan de kwaliteit van publieke dienstverlening en kan zorgen dat signalen vanuit de uitvoering eerder worden ingebracht in besluitvorming, aldus Meike Bokhorst, penvoerder van dit rapport. Tijdens de...

In de recente verhoren over de toeslagenaffaire kwamen veel kritische noten naar voren over de rol van ambtenaren en over de verhouding tussen ambtenarij en politiek. Wat vinden ambtenaren eigenlijk zelf van deze verhouding? Waar lopen ze tegenaan in hun werk en hoe kijken ze naar hun eigen vakmanschap? Deze en andere vragen kwam aan...