Open overheid

Sinds de ingang van de Wet open overheid (Woo) op 1 mei 2022 ligt er nog meer druk op overheden om Woo-verzoeken tijdig af te handelen. Het informeel afhandelen van zo’n verzoek lijkt een uitkomst om de termijn en het formele proces te omzeilen. Maar strookt het streven van overheden naar het informeel afhandelen van...

Politici hebben verschillende afweermechanismen waardoor (soms zeer belangrijke) informatie uit de samenleving hen niet bereikt, stellen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Waarom handelen politici en ook ambtenaren zo? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat belangrijke informatie de politiek wel bereikt? In een reeks artikelen gaan verschillende auteurs op zoek naar antwoorden op...

Trollen, fake news presidenten en een oorlog sterk gebaseerd op beeldvorming en manipulatie van informatie, vanuit een steeds kleiner wordende bubbel van gelijkgestemden, domineren het nieuws. Even inzoomen dus op dit kwalijke fenomeen. Het aantal communicatiemedewerkers, strategisch adviseurs en spindoctors neemt al jaren toe in de ambtelijke wereld. Met als taakstelling: hoe verkoop ik de...

De idee dat er in Den Haag een nieuwe bestuurscultuur moet komen, wordt breed gedeeld. Dat moet dan komen van meer dualisme, meer transparantie met name naar de Kamer en een regering die de Tweede Kamer meer serieus neemt. Maar in de structurele constellatie van ambtelijk apparaat, regering, Kamer en de media verandert niets. Dus...

Een nieuwe bestuurscultuur, meer openheid, ambtelijk vakmanschap: hoognodige wensen en ambities, maar hoe bereiken we die? Mark Frequin maakte een rondgang langs vele ambtelijk leiders en schreef op basis daarvan het Kompas voor publiek leiderschap, hier besproken door Robbert Coops. Vol verwachting wordt uitgekeken naar een nieuw kabinet maar vooral naar de met enig aplomb...

Nauw contact tussen bedrijfsleven en ministers is niet nieuw, net als de ophef daarover, stellen Caelesta Braun en Bert Fraussen. Ondanks voornemens dit contact transparanter te maken is er tot dusver weinig veranderd. Een deel van de oplossing ligt bij de ambtenarij. Onder de kop ‘Minister legt loper uit voor de CEO’, was het begin...

De mens als groepsdier heeft mooie kanten – saamhorigheid, gezelligheid, solidariteit – maar ook een lelijke: mensen die in een andere groep zitten, krijgen per definitie het nadeel van de twijfel. Als er groepen ontstaan, ontstaat er ook wantrouwen tussen de ene en de andere groep. De lelijkheid zit erin dat het verleidelijk is te...

Voor veel open data adepten was het adagium altijd dat overheden hun data ‘as is’ beschikbaar moeten stellen. Dat wil zeggen dat overheden ruwe data moeten vrijgeven zoals deze beschikbaar is. Data met zo min mogelijk bewerkingen dus. Zo weet je als hergebruiker zeker dat je de volledige data in handen hebt. Maar steeds vaker...

Het gezag van de overheid en de legitimiteit van het overheidshandelen staan meer dan ooit ter discussie. Aan wetten en regels houden: oh, ja, jôh? Voor welke mondige burger is dat vanzelfsprekend? En wat betekent dat: ieder voor zich en God voor ons allen? Wanneer wordt het gezag van de overheid wel geaccepteerd? Wat hebben...

In april dit jaar is het Gemeentelijk Leernetwerk Open Data van start gegaan, een samenwerking tussen Kennisland (denk- en doetank voor maatschappelijke innovatie) en het Leer- en Expertisepunt Open Overheid. Een diverse groep van vijftien gemeenten komt in vijf sessies samen om te identificeren welke vragen zoal spelen rondom open data en hoe de antwoorden...

De transparantie-eisen die aan ambtenaren worden gesteld maken het werk van voorzitter van de VOM en DG Bereikbaarheid Mark Frequin (IenM) er niet gemakkelijker op. ‘Als in een Wob-procedure al je mails, sms’en en apps openbaar kunnen worden, kan openheid juist leiden tot terughoudendheid en risicomijdend gedrag.’ Is er dan echt niets meer heilig? Dat...

Deze tijd vraagt om een overheid die zich anders gedraagt. Die in nauw contact staat met de samenleving, weet wat er speelt en samen met de maatschappij problemen definieert en oplossingen bedenkt. Daarin zijn niet de eigen organisatie of het proces het uitgangspunt, maar burgers en data. Een artikel over een overheid die luistert. Mikis...

Rondom de zin en onzin van open data gonst het van de misverstanden. Zoals vliegen dansen om een open wond, zo cirkelen vele meningen hun rondjes over de vraag wat je allemaal toch wel zou moeten met open data. Ik roer graag een beetje in die wond om haar open te houden. Ook als knipoog...

Sinds de blog van Jan van Ginkel over zijn wegroestende open data gebruik ik zijn verhaal in veel van mijn gesprekken en toespraken over open data. Zijn blog biedt mij een mooie kapstok voor een genuanceerd verhaal over de effecten en waarde van open data. Allereerst volop complimenten aan de gemeente Schiedam. Het opendata-portaal van Schiedam...

De ‘dataficering’ van de samenleving is één van de belangrijkste ontwikkelingen van dit moment. Alles wat we doen wordt uitgedrukt in data en door internet is alles bovendien met elkaar verbonden. ‘De implicaties daarvan zijn verregaand,' zegt Valerie Frissen, directeur van het SIDN fonds en bijzonder hoogleraar ICT & Social Change aan de Erasmus Universiteit Rotterdam....

Mikis de Winter van Leer- en Expertisepunt Open Overheid praat met Jeroen van Spijk die als wethouder van de gemeente Haarlem onder meer verantwoordelijk is voor dienstverlening, burgerparticipatie, bedrijfsvoering en ICT. De wethouder is trots op de vorderingen van zijn gemeente op open data-gebied: ‘Je moet echt even volhouden om te zien wat het allemaal...

De beloften zijn groot en veel. Bij een open samenleving hoort een open democratie. Een open democratie vraagt om een open overheid. En de motor achter dat alles zijn open data. Open data zijn de wegwijzers naar het land waarin je wilt wonen, ze vormen het gladde asfalt naar het beloofde land. Want ja, een...

Doen is de beste manier van denken. Dat gevoel resteerde na het zien van de uitzending ‘Wat kost een lantaarnpaal?’ van het programma De Rekenkamer. Het lukte het programma niet een compleet overzicht te krijgen van het aantal straatlantaarns in Nederland, de onderhoudskosten en het energieverbruik. Zo moeilijk kon dat toch niet zijn? Gewoon een...