Sociaal domein

In zijn oratie gaat Jan-Kees Helderman in op vraagstukken in het sociaal domein, in het bijzonder in de jeugdzorg, en op de vraag hoe we ons maatschappelijk probleemoplossend en lerend vermogen kunnen vergroten. Daarvoor is onder andere een politiek-bestuurlijke infrastructuur nodig, waarbij betrokken partijen in elkaar investeren, elkaars werelden leren kennen en kennis delen. Vroeger...

De aanpak van WerkSaam Westfriesland rondom de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) leverde de organisatie een plek op in de finale van de Overheidsawards 2022.[1] Door personeel te werven vanuit het eigen cliëntenbestand en hen zelf op te leiden heeft de organisatie werkgelegenheid gecreëerd en cliënten werkervaring laten opdoen. Deze cliënten zijn uitgestroomd uit de...

Het is vandaag Wereldarmoededag. Nu de kosten voor levensonderhoud stijgen en sociale vangnetten steeds minder toereikend zijn, pleit de Nationale ombudsman voor een toereikend sociaal minimum. Meike Bokhorst schetst welke problemen telkens terugkomen en wat de rijksoverheid zou moeten doen. Didi (40) is een alleenstaande moeder met twee jonge kinderen en heeft een auto-immuunziekte. Daardoor...

De financiële situatie van jongeren met een beperking is zorgelijk. Zij willen meestal graag meedoen in de maatschappij, maar wet- en regelgeving zit dit vaak in de weg. Dat blijkt uit het rapport van de Nationale ombudsman Meedoen zonder beperkingen. De Nationale ombudsman besloot in 2021 om aandacht te besteden aan de financiële problemen van...

Hoe heeft de Toeslagenaffaire kunnen gebeuren en welke partijen hebben er een rol in gespeeld? Lex Cachet bespreekt Zo hadden we het niet bedoeld, geschreven door Jesse Frederik. Frederik schetst overtuigend een uiterst complex netwerk van schuldigen en slachtoffers. We wisten het. Natuurlijk wisten we het. Dat de kinderopvangtoeslagaffaire zo dramatisch was dat je kunt...

Met Social Impact by Design moest de gemeenschap centraal komen te staan in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken. Linda Zuijderwijk beschrijft dit experiment, onder meer ingaand op de vraag waarom overheden zo snel kunnen reageren op technische problemen, maar het zo moeilijk vinden sociale problematiek aan te pakken. In Bospolder-Tussendijken is vanaf 2018 geëxperimenteerd met ‘Social...

Inkomensbeleid is een warwinkel van vele overheidsregels waarmee wordt geprobeerd om de koopkracht van burgers op allerlei manieren aan te vullen. Dat lukt in veel gevallen in onvoldoende mate, want er zijn talloze huishoudens die desondanks in armoede leven. De gedachte achter het ingewikkelde inkomensbeleid is dat er maatwerk nodig is: elk type huishouden heeft...

De Sociale Verzekeringsbank (SVB) won de verkiezing van Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2020. Een gesprek met jurylid Mirko Noordegraaf, hoogleraar publiek management aan de Universiteit Utrecht, over wat hem opviel bij de SVB en wat indruk op hem maakte. ‘De SVB is niet bang voor professionele buikpijn.’ Wat maakte de meeste indruk op jou...

Gemeenten kunnen leren van de vluchtelingencrisis om te zorgen voor sociale binding van asielmigranten in wijken. Voor dergelijke complexe problematiek zijn living labs een uitstekend middel, maar het blijft een belangrijke uitdaging om van experiment tot duurzaam beleid te komen, constateren Rianne Dekker en Meike Bokhorst. Op verschillende sociale beleidsterreinen spelen gemeenten een steeds belangrijkere...

Eind oktober 2018 presenteerde het Sociaal Cultureel Planbureau een studie naar werkende armen. Een belangrijk pijnpunt is de fluctuatie in hun banksaldo. Hoe zit dat? Te veel toeslag en later terugbetalen lijkt geen probleem. Kwestie van sparen, toch? Zo simpel is het niet. Als Peters bedrijf failliet gaat komt hij in de schuldsanering en later...

Vraagverlegenheid gaat over verborgen ongelijkheid in het sociaal domein: een tegenstelling tussen zij die wel de weg naar hulp en ondersteuning weten te vinden, versus de hulpbehoevenden die dat niet lukt en onzichtbaar zijn. Voor deze moeilijk te bereiken groep van  hulpbehoevenden is dringend aandacht nodig, concludeert bestuurskundige Mark Reijnders in Non-take-up of social support...

De vergrijzing in Nederland hadden we kunnen zien aankomen, maar toch zijn we er niet voldoende op voorbereid. Overheden en marktpartijen zijn hier beide debet aan. De commissie Bos, die onderzoek heeft gedaan naar de toekomst van de zorg voor thuiswonende ouderen, maakt een goede analyse, maar laat na handvatten te bieden om over te...

Binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daarbuiten. Deze prachtige dichtregel is van de onlangs overleden Jules Deelder, de nachtburgemeester van Rotterdam. De tekst spreekt mij niet alleen aan als Rotterdammer, maar ook als bestuurder. Het vraagt van de lezer zijn of haar perspectief te veranderen en te kijken wat er wel mogelijk...

Onlangs zijn de winnaars van de verkiezing Uitvoerder van het Jaar 2020 bekendgemaakt. De titel gaat naar Iris Agterbosch en Mirte Koopman uit Almelo. Beiden zijn werkzaam in de sociale wijkteams van Almelo, waar inwoners terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, schulden, zorg of uitkeringen. Volgens de jury hebben Agterbosch en Koopman met...

Sommige professionals in het veld van werk en inkomen slagen er meer dan gemiddeld in om mensen in een kwetsbare positie te helpen. Opvallend genoeg gaat het vaak om ambtenaren die in uiteenlopende functies opereren en/of geen duidelijke functieomschrijving hebben of zich daar niet aan houden. Professionals zonder professie, zou je kunnen zeggen. Kern van hun...

Tijdens de eerste fase van gemeentelijke schuldhulpverlening wordt er te weinig rekening gehouden met de emoties van mensen met schulden. Daardoor haken veel mensen met schulden af en wordt van degenen die zich toch melden slechts 50 procent met een schuldenregeling geholpen. Veel van de deelnemende gemeenten werken procesgericht maar experimenteren met een meer persoonsgerichte...

Veel gemeenten en ook zorgaanbieders worstelen met de inkoop van zorg (Jeugd en Wmo). Om hen te helpen hebben Frank Bosboom, Leon Klinkers en Ruut van Andel vanuit hun ervaring met het sociaal domein een model ontwikkeld, dat lerend werkt en helpt om bewuster met inkoopprocessen om te gaan. Het is een handreiking waarmee gemeenten...

Stel, je hebt een gezin waar alles lekker loopt. Het enige waar je zorgen over hebt is dat één van je kinderen autistisch is. Of geestelijk gehandicapt. Stel nu dat je via Google of andere ouders een zorgaanbieder vindt die je kind kan helpen. In meer dan 90 procent van de gemeenten kun je op...

Het verschilt sterk per persoon en per dag hoe regels worden ervaren. Dat concludeert Bernard Bernards van de Universiteit Leiden op basis van onderzoek[1] onder wijkteams in de gemeente Den Haag. Juist omdat het openbaar bestuur spanningen en tegenstrijdigheden met zich meebrengt, is het van belang om publieke professionals te trainen om met deze spanningen...

SchuldenlabNL is een inclusief publiek-privaat platform dat succesvolle lokale projecten en gamechangers rondom armoede- en schuldenproblematiek op wil schalen. Het doel is om kwetsbare groepen blijvend ’uit de ellende’ halen. De interesse bij gemeenten en andere betrokken partijen is groot. Vandaag wordt het platform gelanceerd in Madurodam in Den Haag. Armoede en schulden krijgen momenteel...

De Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, geeft lokale overheden vier speerpunten mee voor klachtbehandeling in onder meer het sociaal domein. Het rapport Vier speerpunten voor klachtbehandeling bij gemeenten vormt daarmee een verdere uitwerking van de visie op professionele klachtbehandeling die de ombudsman in maart 2018 publiceerde. Aanleiding voor het rapport is het instellen van een...

Hoe komen we van de wachtlijsten af en zorgen we dat Veilig Thuis structureel goed geregeld is in onze regio? Veel gemeenten worstelen hiermee. Probleem is namelijk dat veel Veilig Thuis (VT)-organisaties nog altijd opstartproblemen hebben. Gemeenten voelen zich hierdoor genoodzaakt de teugels strakker aan te halen om meer grip te krijgen. Hoewel deze reflex...

De Vereniging voor Bestuurskunde (VB) organiseert donderdag 1 november de Van Slingelandtlezing. Voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) en hoogleraar bestuur van de gezondheidszorg aan Erasmus School of Health Policy & Management Pauline Meurs spreekt over situationele gelijkheid: van uniforme normen naar situationele legitimering. De Slingelandtlezing vindt plaats op 1 november om 16.30...

Over een maand neem ik afscheid als directeur Bestuur en Financiën bij Binnenlandse Zaken. Ik stap over naar het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Mijn nieuwe functie wordt directeur Algemeen Waterbeleid en Veiligheid, tevens plaatsvervangend directeur-generaal Ruimte en Water. Die naderende overgang - na zes jaar BZK - maakt wat beschouwend. Ik heb de aanloop...

Emmen. Het verhaal van een gemeente die met vallen en opstaan, vanuit wisselende posities, zo nu en dan als koploper dan weer als observerende middenmoter, ervaringen opdoet bij het veranderen van het sociaal domein. Het rijk heeft in 2015 de omvangrijke stelselwijziging, de decentralisaties, ingezet. Reden daarvoor was dat gemeenten geacht worden de ondersteuning voor...

Een tijdje terug werd door Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt aan de Universiteit Tilburg, samen met een groot aantal hoogleraren, een 'open brief' gepubliceerd met de titel: 'Politieke visie dringend nodig om robotisering in goede banen te leiden'. Volgens de 'open brief' gaan de technologische ontwikkelingen op het gebied van robotica op dit moment zo snel...

Welke rol kunnen kunst en cultuur spelen in de transities, de nieuwe wetten en de bezuinigingen in het sociaal domein? Sanne Scholten, directeur van het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) is optimistisch gestemd. ‘Het besef dringt door dat kunst en sport voor mensen van groot belang zijn om mee te kunnen doen in de...

In het sociaal domein moet er nog veel gebeuren. Toch pleiten de deelnemers aan de Publiek Denken Dialoogtafel Sociaal domein voor rust en ruimte. ‘Alleen dan kunnen de ontwikkelingen van de afgelopen jaren goed landen.’ Hoe komen we van transitie naar transformatie? Dat is volgens moderator Eric de Kruik de centrale vraag van de dialoogtafel...

Soms heb ik een productieve week, die te denken geeft. Ik zat aan bij een gesprek over verandering in het sociaal domein en een bewindspersoon wilde met mij spreken. In beide bijeenkomsten zaten een paar leerzame confrontaties. Het 'zondig reformisme' was een begrip van Den Uyl. Door zijn afkomst kende hij het besef van zondigheid....

Weener XL droomt van een inclusieve samenleving; iedereen de kans te laten krijgen om te participeren. Waarbij ons succes ligt in de kracht van het samen doen. Binnen onze eigen organisatie, maar vooral juist ook door te delen en samen te werken met anderen. Verkiezing Beste Overheidsorganisatie Vanaf 17 april gaat de Verkiezing van de...

De verantwoordelijkheden van gemeenten voor de ondersteuning van kwetsbare mensen zijn met de decentralisaties in het sociale domein (zorg, werk en jeugdhulp) sterk toegenomen. Dat leidt tot nieuwe uitdagingen: hoe zorg je als gemeente dat zoveel mogelijk mensen zolang mogelijk gezond blijven en actief deel blijven nemen aan de samenleving? Op een aantal plekken in...

Steeds meer overheidstaken worden door gemeenten uitgevoerd; die staan het dichtst bij de mensen en kunnen maatwerk leveren. De Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) constateert echter dat de huidige financiële verhoudingen zijn verrommeld. Door een opeenstapeling van inconsequente keuzes liggen betalen en bepalen niet meer bij dezelfde partij. Het beleggen van taken bij gemeenten kan ertoe...

Gemeenten zijn voor hun inkomsten sterk afhankelijk van het rijk. Zij hebben in de afgelopen 20 jaar veel taken erbij gekregen, maar hun financiële ruimte is hetzelfde gebleven. De Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) wil deze situatie ter discussie stellen en schetst een nieuwe denkrichting voor de bekostiging van gemeentelijke taken. Als de landelijke...

In 2010 zijn de voormalige stadsdelen Geuzenveld/Slotermeer, Slotervaart en Osdorp samengevoegd in het stadsdeel Amsterdam Nieuw-West. Dit stadsdeel kende tot voor kort veel problemen, zoals leegstand, een hoge werkeloosheid, integratieproblemen en veel criminaliteit. In een eerste interview op platform O vertelt de voorzitter van de bestuurscommissie van Nieuw-West, Achmed Baâdoud, hoe deze problemen worden aangepakt....

In 2010 zijn de stadsdelen Geuzenveld/Slotermeer, Slotervaart en Osdorp samengevoegd in het stadsdeel Amsterdam Nieuw-West. Dit stadsdeel kende tot voor kort veel problemen, zoals leegstand, een hoge werkeloosheid, integratieproblemen en criminaliteit. De voorzitter van de bestuurscommissie van Amsterdam Nieuw-West, Achmed Baâdoud, vertelt hoe deze problemen worden aangepakt. Een interview in twee delen. Amsterdam Nieuw-West stond...

De Deense wetenschapper Bernt Flyvbjerg pleit voor een benadering waarin ervaring, leren van fouten en situationeel gedrag bestuurders in staat stellen een goed en wijs bestuurder te worden. Bestuurskundig onderzoek moet zich veel meer richten op waarden en op contexten waarin die waarden betekenis krijgen. Deze omwenteling behoort tot de grote vragen die bestuurskundigen zich in...

'Er zijn geen grote ongelukken gebeurd’, zo citeert de Volkskrant Han Noten, voorzitter van de Transitiecommissie Sociaal Domein, op 2 januari jongstleden. Of de zorg daarmee beter is geworden, is volgens hem nog niet bewezen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) concludeert van niet: ‘Gemeenten zijn dit jaar nog te weinig toegekomen aan het opnieuw vormgeven...

Decentralisatie van beleid bij een gelijktijdige verlaging van financiële middelen belooft weinig goeds. De nationale overheid vraagt wel erg veel van het vermogen van gemeenten om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Dat concludeert Wouter Jans in het proefschrift Policy Innovation in Dutch Municipalities. Jans is donderdag 10 december gepromoveerd aan de faculty of Behavioural...