‘Europese’ ambtenaren in Nederland

In weerwil van de huidige crises waar de EU voor staat, is de EU diep verankerd in ons openbaar bestuur. Niet alleen op van oudsher ‘Europese’ terreinen als milieu en landbouw, maar ook op vlakken van high politics als migratie, terrorismebestrijding en buitenlands beleid, kunnen we het Nederlandse openbaar bestuur niet meer loskoppelen van de Europese Unie. Dientengevolge hebben zowel politiek als bestuur steeds meer te maken met Europese verplichtingen, processen en randvoorwaarden. Of het nu gaat om bindende Europese regelgeving of om horizontale afstemming, Europees beleid is binnenlands beleid geworden.

Door deze voortschrijdende Europeanisering van nationaal politiek en beleid heeft ‘Europa’ vergaande gevolgen voor het werk van nationale ambtenaren. Als belangrijke schakels tussen nationale politiek en Europese beleidsvorming, zijn zij cruciaal voor de totstandkoming en werking van het Europese beleid. Zij zijn enerzijds verantwoordelijk voor onderhandelingen op EU-niveau en anderzijds voor de uitvoering van Europees beleid. In deze VB-bijeenkomst staan het werk en de denkbeelden van deze ‘Europese’ ambtenaren centraal. De resultaten worden gepresenteerd van een grootschalige enquête, uitgevoerd in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hierin komen de volgende vragen aan bod:

• In welke mate is ons openbaar bestuur ge-europeaniseerd? Zien we verschillen in de mate van Europeanisering tussen de verschillende overheidslagen en beleidsterreinen?
• Welke werkzaamheden voeren Nederlandse ambtenaren uit? Kunnen wij verschillende typen ‘Europese’ ambtenaren onderscheiden?
• Door welke loyaliteiten laten ambtenaren zich leiden tijdens hun Europese werkzaamheden? En welke toekomst voor de EU zien zij voor ogen?
• Hoe oordelen Nederlandse ambtenaren over Europese integratie en Europese besluitvorming? Door welke rolopvattingen laten zij zich leiden en hoe gaan zij om met politieke signalen tijdens processen naleving?
• Hoe oordelen ambtenaren over de organisatorische ondersteuning van hun Europese werk?

Dit debat wordt georganiseerd door Caspar van den Berg (Universiteit Leiden), Ellen Mastenbroek (Radboud Universiteit) en Sebastiaan Princen (Universiteit Utrecht) in de reeks Staat van Besturen van de Vereniging voor Bestuurskunde.